Wyjścia prywatne w godzinach pracy

Przeczytaj także: Jak rozliczyć prywatne wyjścia pracowników?

Odpracowanie z ryzykiem nadgodzin

Przyjęta w wielu zakładach praktyka odpracowywania wyjść prywatnych polega często na zrównoważeniu krótszego z powodu zwolnienia dnia pracy, przedłużonym czasem pracy w innym dniu. W takim przypadku pracownik zachowuje wynagrodzenie za czas zwolnienia, a odpracowany czas nie jest traktowany jako nadliczbowy. W piśmiennictwie z zakresu prawa pracy sygnalizowane jednak są wątpliwości, czy w razie wystąpienia odpracowania w innym dniu niż miało miejsce wyjście prywatne, nie wystąpiła praca ponad normę.

Argumentem przeciwnym do takiego stanowiska może być pogląd, iż praca nadliczbowa może wystąpić tylko z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy i, poza akcją ratowniczą, w jego interesie. Wskazuje na to art. 151 § 1 K.p., który pracę nadliczbową definiuje jako pracę ponad normy czasu pracy lub przedłużony wymiar czasu pracy, podjętą z powodu m.in. szczególnych potrzeb pracodawcy. W przypadku omawianego zwolnienia i jego odpracowania mamy natomiast do czynienia raczej z inicjatywą pracownika i działaniem na jego rzecz.

W związku z tymi niejasnościami stanowisko w sprawie zajął Główny Inspektorat Pracy. W piśmie z dnia 7 grudnia 2010 r. (znak: GPP-459-4560-80-1/10/PE/RP) wskazał, że: "Jeśli więc w przypadku «odpracowywania godzin wyjść w celach prywatnych» zostanie np. przekroczona dobowa norma czasu pracy - wystąpią godziny nadliczbowe (…)". Ponadto jest zasadą, że: "(…) pracownik opuszczający w ciągu dnia miejsce pracy w celach prywatnych za okres tej «przerwy w pracy» nie nabywa prawa do wynagrodzenia.

Nie ma jednak przeszkód, aby zakładowe źródła prawa pracy przewidywały prawo do wynagrodzenia za czas takiej przerwy. Postanowienia te, jako korzystniejsze dla pracowników od regulacji z art. 80 K.p. będą zgodne z prawem (art. 9 § 2 K.p.). Takiego charakteru nie będą jednak miały ewentualne zapisy wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy przewidujące, że praca świadczona w ramach ‹‹odpracowywania godzin wyjść w celach prywatnych›› nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych".

Z przedstawionego stanowiska GIP wynikałby więc wniosek, że ewentualne odrobienie zwolnienia od pracy w celach prywatnych może mieć miejsce tylko w tym samym dniu roboczym. W takim bowiem wypadku nie dojdzie do przekroczenia normy dobowej. W praktyce może to spowodować utrudnienia w rozliczaniu prywatnych wyjść z pracy. W myśl stanowiska GIP pracodawca może w takich przypadkach pozostać przy umożliwieniu pracownikom wyjść prywatnych bez zachowania prawa do wynagrodzenia lub, na zasadzie korzyści dla pracownika, postanowić, że będą one płatne.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. nr 60, poz. 281 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.