Ochrona środowiska: prawa i obowiązki przedsiębiorców

Przeczytaj także: Sankcje finansowe w prawie ochrony środowiska

Należy podkreślić że w procesie prowadzenia działalności gospodarczej rola tych przepisów silnie wzrasta. Przyczyną takiego stanu rzeczy są m.in. normy chroniące środowisko, które obejmują swym zasięgiem nowe rozległe obszary zagadnień dotyczących prowadzenia i wykonywania działalności gospodarczej. Mamy dużo przepisów, których stosowanie i przestrzeganie staje się coraz trudniejsze.

Rosnąca ilość przepisów prawa ochrony środowiska wyznacza coraz większy zakres obowiązków dla przedsiębiorców. Nowe ograniczenia i bariery w podejmowaniu czynności gospodarczych oraz inwestycyjnych wynikają też z przepisów prawa administracyjnego, prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz prawa budowlanego, które są powiązane z prawem ochrony środowiska. Proces częstych zmian prawa ochrony środowiska stał się standardem. Powstaje w ten sposób niesłychanie trudny do opanowania i stosowania gąszcz przepisów. Często są one niespójne ze sobą, często zawierają pokaźny zasób treści technicznej obfitującej w ogromną liczbę pojęć specjalistycznych. Coraz częściej też zrozumienie tych przepisów wymaga od przedsiębiorców specjalistycznej wiedzy, np. z zakresu procesów technologicznych, chemicznych czy biologicznych zachodzących podczas korzystania ze środowiska.

Mały i średni przedsiębiorca, jako podmiot korzystający ze środowiska

Ważną podstawę praw i obowiązków małych i średnich przedsiębiorców w ochronie środowiska tworzą przepisy ustawy z 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (p.o.ś.). Przepisy tego aktu prawnego dość precyzyjnie określają, kto jest podmiotem korzystającym ze środowiska. W myśl art. 3 pkt 20 p.o.ś., podmiotem takim może być:

1. przedsiębiorca, w rozumieniu art. 4 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego oraz osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki,
2. jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,
3. oraz osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia. Według stanowiska NSA, pojęcie jednostki organizacyjnej niebędącej przedsiębiorcą obejmuje wszelkie twory organizacyjne, niezależnie od ich statusu prawnego.

Ocena, czy określona jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą, może zostać uznana za podmiot korzystający ze środowiska, zależy od stanu faktycznego ustalonego w konkretnej sytuacji. Jeżeli działalność określonej jednostki organizacyjnej niebędącej przedsiębiorcą polega na korzystaniu ze środowiska w rozumieniu ustawy p.o.ś., jednostka ta staje się podmiotem praw i obowiązków o charakterze administracyjnym określonych w tej ustawie.

Jak możemy korzystać ze środowiska?

W art. 4 p.o.ś. uregulowano trzy sposoby korzystania ze środowiska. Powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje z mocy ustawy każdemu i obejmuje korzystanie ze .środowiska bez użycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku, oraz uprawiania sportu, w zakresie:

1. wprowadzania do .środowiska substancji lub energii;
2. innych, niż wymienione w pkt 1., rodzajów powszechnego korzystania z wód w rozumieniu ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.