Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Przeczytaj także: Unijne reguły konkurencji

W warunkach gospodarki wolnorynkowej przedsiębiorcy dążąc do maksymalizacji zysków, podejmują walkę o klientów- nabywców swoich towarów (usług) wykorzystując różnego rodzaju instrumenty. Obserwacja rynku pozwala stwierdzić, że coraz więcej z nich to nowe, nieznane dotąd instrumenty walki konkurencyjnej, których stosowanie przez przedsiębiorców nie zawsze jest uczciwe. Nieuczciwa konkurencja natomiast wymusza stanowienie takich przepisów, które zapobiegają nieuczciwej konkurencji, zarazem stanowią instrument jej skutecznego zwalczania. Aktem takim jest ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r., Nr 153, poz.1503 ze zm.). Jej postanowienia mają na celu zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej.

Powszechnie uważa się, że konkurencja jest rywalizacją w dążeniu do tego samego celu, ale z chęcią uzyskania przewagi. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji chroni interesy przedsiębiorców i klientów, a pośrednio także konsumentów przed działaniami sprzecznymi z prawem lub dobrymi obyczajami. Regulacja ustawy znajduje zastosowanie do czynów nieuczciwej konkurencji. Czynami nieuczciwej konkurencji są natomiast działania sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagrażają lub naruszają interes przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Przedsiębiorcy przy prowadzeniu działalności gospodarczej są zobowiązani przestrzegać reguł uczciwości. Konkurowanie na rynku powinno opierać się na zasadach uczciwości, poszanowaniu interesów konkurentów oraz klientów. Kryteria oceny nieuczciwego konkurowania zostały wyspecyfikowane w art. 3 ust.1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Są to działania sprzeczne prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagrażają lub naruszają interes przedsiębiorcy lub klienta. Bezprawność to sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Natomiast dobre obyczaje kupieckie to pozaprawne normy postępowania, którymi winni kierować się przedsiębiorcy. W orzecznictwie wskazuje się, że ich treść jest kształtowana są przez ludzkie postawy warunkowane przyjmowanymi wartościami moralnymi, celami ekonomicznymi oraz praktykami życia gospodarczego, podlegają także zmianom wraz ze zmiennymi ideologiami politycznymi, społeczno-gospodarczymi i moralnymi.

W art. 3 ust.1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawarto definicję czynu nieuczciwej konkurencji. Zabronione jest stosowanie czynów, które są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami i jednocześnie naruszają interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Dodatkowo ust.2 art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera nazwane delikty nieuczciwej konkurencji. Jeżeli określone zachowanie wypełnia znamiona przepisu art. 3 ust.2, to jest to wystarczające do uznania odpowiedzialności pozwanego.

Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

Podstawą ustalenia odpowiedzialności pozwanego może stać się art. 3 ust.1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeśli zatem określony czyn nie może zostać zakwalifikowany w ramach deliktów wyspecyfikowanych w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 3 ust.2), to pojawia się możliwość kwalifikacji w oparciu o kryteria zawarte w klauzuli generalnej czynu nieuczciwej konkurencji (art. 3 ust.1 ustawy).

Popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji rodzi określone konsekwencje. Przedsiębiorca dopuszczający się stosowania czynów nieuczciwej konkurencji naraża się na odpowiedzialność cywilną i karną. Warto także wskazać, że stosowanie deliktów nieuczciwej konkurencji może wiązać się z sankcjami administracyjnymi w razie wszczęcia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

Legitymację czynną do wystąpienia z roszczeniami przewidzianymi w tym przepisie ma przedsiębiorca, którego interes został naruszony lub zagrożony. Zakres roszczeń przysługujących pokrzywdzonemu przedsiębiorcy w wyniku stosowania czynów nieuczciwej konkurencji określa art. 18 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.