Odpowiedzialność materialna pracowników za mienie firmy

Przeczytaj także: Wyrządzenie szkody a odpowiedzialność pracownika

Wysokość odszkodowania z tytułu odpowiedzialności materialnej (ogólnej) ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Zasada ograniczonej odpowiedzialności pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy znajduje zastosowanie do pracowników, którzy wyrządzili nieumyślnie szkodę zakładowi pracy w innym mieniu niż mienie powierzone im z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się. Co ważne, pracownik ponosi w takim przypadku odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę.

Jeżeli jednak pracownik umyślnie wyrządził szkodę, wówczas jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości, tj. w granicach rzeczywistej straty i utraconych korzyści.

Należy pamiętać, że to pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody, a także adekwatny związek przyczynowy, albowiem pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez pracodawcę tylko w razie zawinionego niewykonania obowiązków pracowniczych, pozostającego w związku przyczynowym ze szkodą.

Z kolei odpowiedzialność pracownika za mienie powierzone dotyczy w szczególności pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności, towarów, narzędzi oraz odzieży i obuwia roboczego, ale także innych rzeczy powierzonych mu z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się. Pracownik odpowiada za nie w pełnej wysokości, czyli do ich całkowitej wartości.

Warto podkreślić, iż niezbędnym warunkiem uzasadniającym oparcie odpowiedzialności materialnej na art. 124 kodeksu pracy jest prawidłowe powierzenie pracownikowi mienia w okolicznościach umożliwiających mu zwrot tego mienia lub wyliczenia się z niego (por. wyrok SN o sygn. akt IV PR 350/81). Powołany przepis ustanawia jednak domniemanie, że szkoda powstała z przyczyn, za które pracownik odpowiada. Stosownie do treści art. 124 § 3 kodeksu pracy, może on (pracownik) zwolnić się od odpowiedzialności w takim rozmiarze w jakim wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych. Z kolei na pracodawcy spoczywa jednak obowiązek wykazania szkody.

Odszkodowanie za utracone korzyści

Jeśli zaistnieją wymagane przez Kodeks pracy przesłanki, aby pociągnąć pracownika do odpowiedzialności za powierzone mienie, można domagać się od niego nie tylko zrekompensowania rzeczywiście poniesionych strat. Właściciel firmy może dochodzić także odszkodowania za utracone korzyści.

Kradzież i przywłaszczenie mienia uzasadnia nie tylko pracowniczą odpowiedzialność zatrudnionego, ale również na mocy przepisów kodeksu karnego. W obu przypadkach są to przestępstwa ścigane z urzędu, a pracodawca może występować w sądzie jako pokrzywdzony i żądać naprawienia szkody.