Odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe

Przeczytaj także: Stwierdzenie nabycia spadku a przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza

Długi spadkowe to wszelkie obowiązki wynikające z prawa cywilnego. Do spadku nie należą zatem prawa i obowiązki wynikające z prawa karnego (np. obowiązek odbycia kary pozbawienia wolności), prawa administracyjnego, a także finansowego (np. podatki). Przede wszystkim na spadkobierców przechodzą obowiązki wynikające ze stosunków zobowiązaniowych (umownych), których stroną był spadkodawca, czyli przykładowo obowiązek spłaty zaciągniętej pożyczki lub kredytu. Mimo to jednak należy również pamiętać, że umowy, w których spełnienie lub przyjęcie świadczenia uzależnione jest od cech osobistych dłużnika, wygasają z chwilą jego śmierci. W sytuacji więc, gdy spadkodawca był cenionym fotografem, na spadkobierców nie przechodzi obowiązek realizacji sesji fotograficznych, do których zobowiązał się on jeszcze za życia.

Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w k.c.

Aby zabezpieczyć interesy spadkobierców, którzy niekoniecznie mogą chcieć odziedziczyć dany spadek (np. właśnie ze względu na znaczne długi spadkowe), k.c. przewiduje możliwość odrzucenia spadku przez spadkobierców. Mają oni sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedzieli się o tytule swego powołania (czyli przeważnie od dnia śmierci spadkodawcy), aby odrzucić spadek. Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Powoduje ono definitywne odrzucenie spadku, a spadkobiercę, który złożył takie oświadczenie traktuje się, jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. W przypadku niezłożenia takiego oświadczenia w ciągu sześciu miesięcy od powzięcia informacji o powołaniu do spadku, spadkobierca jest odpowiedzialny za długi spadkowe całym majątkiem spadkowym i całym majątkiem osobistym - przyjmuje spadek wprost.

Jeżeli zaś do spadku, poza zobowiązaniami, należą również prawa majątkowe (np. prawo własności nieruchomości) lub spadkobierca nie wie dokładnie jaki jest skład masy spadkowej, to korzystne dla niego może być złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wówczas spadkobierca będzie odpowiadał za długi spadkowe całym swoim majątkiem, jednak jego odpowiedzialność zostanie ograniczona do wartości stanu czynnego spadku (aktywów), a po dziale spadku do wysokości wartości otrzymanej schedy, czyli otrzymanej przez niego części majątku spadkowego. Oświadczenie to, podobnie jak oświadczenie o odrzuceniu spadku, musi zostać złożone również w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Składa się je również przed sądem lub notariuszem.

Podsumowując, należy pamiętać, że dziedziczymy nie tylko prawa, ale również obowiązki majątkowe spadkodawcy. Jeżeli nie jesteśmy pewni co do składu masy spadkowej, którą odziedziczymy, mamy sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o tytule swego powołania, na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, bądź odrzuceniu go.