Podpis elektroniczny musi spełnić szereg wymogów

Przeczytaj także: Obowiązek elektronicznego rozliczenia z ZUS

Podstawowym aktem prawnym regulującym tę kwestię jest Ustawa z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym oraz art. 78 § 2 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z ustawą podpis elektroniczny stanowią dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logiczne powiązane, służą identyfikacji osoby składającej podpis. Natomiast art.78 § 2 k.c. wskazuje, iż oświadczenie woli podpisane takim podpisem ma te same skutki prawne jak oświadczenie woli podpisane podpisem własnoręcznym. Zrównanie tych obu form podpisu przewiduje także art. 7 Ustawy prawo bankowe oraz inne akty normatywne, jak te dotyczące papierów wartościowych czy obrotu giełdowego.

Aby podpis elektroniczny mógł być uznany za bezpieczny, musi spełnić szereg wymogów. Po pierwsze, jest przyporządkowany wyłącznie do osoby, która go składa. Po drugie, musi zostać sporządzony za pomocą bezpiecznych urządzeń i danych służących do składania podpisu elektronicznego, podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis. Po trzecie, bezpieczny podpis elektroniczny jest powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna.

Na świecie rozwinęła się nowa gałąź prawa – prawo obrotu elektronicznego. Reguluje ono kwestie zawierania kontraktów online oraz ochrony konsumenta. W ramach ONZ podpisem elektronicznym zajmuje się komisja UNCITRAL (United Nations Comission on International Trade Law), która opracowała dwa projekty: modelowe prawo o handlu elektronicznym oraz zuniformizowane prawo o podpisach elektronicznych. Działania te mają na celu stworzenie globalnej infrastruktury podmiotów certyfikujących podpisy oraz przyjęcie modelowych rozwiązań.

Przykładowo, art. 9 modelowego prawa o handlu elektronicznym zakazuje stosowania wobec dokumentu elektronicznego ograniczeń dowodowych, uniemożliwiających dopuszczenie dowodu z takiego dokumentu wyłącznie na tej podstawie, że ma on formę elektroniczną. To rozwiązanie, przyjęte w ramach ONZ, ma charakter dobrowolnej akceptacji ze strony państw członkowskich. Oznacza to, iż nie można wymusić jego przestrzegania. Poza tym, stosuje się je jedynie do stosunków o charakterze gospodarczym. Oparte jest ono o autonomię woli stron, co oznacza, że umownie można zmniejszyć lub zwiększyć wymagania dla uznania prawa podpisów elektronicznych. To modelowe rozwiązanie określa także zasadę technologicznej neutralności, co sprowadza się do tego, że za podpisy elektroniczne uznaje się nie tylko podpisy cyfrowe utworzone na kryptografii asymetrycznej, ale również utworzone na podstawie innej technologii, spełniającej wymóg ustawy.

W ramach Unii Europejskiej najistotniejsze znaczenie ma dyrektywa 1999/93/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 grudnia 1999 r. o wspólnotowej infrastrukturze podpisów elektronicznych. Ustala ona zasady prawne dla podpisów elektronicznych, celem przyczynienia się do ich uznania w ramach prawa. Istotnym jest, iż swoboda stron w ustalaniu pomiędzy sobą warunków uznawania elektronicznie podpisanych danych winna być respektowana w ramach regulacji wewnętrznych każdego z państw stron umowy. Pomiędzy uregulowaniami prawa polskiego i unijnej dyrektywy występuje kilka rozbieżności sprowadzających się do tego, że unijne rozwiązania mają charakter bardziej liberalny. Jednak wiele regulacji przyjętych w polskiej ustawie jest w pełni zgodnych z postanowieniami dyrektywy.

W Polsce podstawową przeszkodę w upowszechnieniu podpisu elektronicznego stanowią koszty związane z koniecznością posiadania odpowiednich urządzeń oraz kwalifikowanych podpisów, za które trzeba płacić. Stąd trwające prace nad nowym projektem ustawy o podpisie elektronicznym.