Praca zmianowa a system czasu pracy

Przeczytaj także: Praca zmianowa a rozkład czasu pracy

Pytanie: Czy w systemie pracy zmianowej pracownicy mogą pracować dłużej niż 8 godzin dziennie? Czy możemy polecić pracownikom pracę przez 6 dni w tygodniu i kiedy musimy oddać im dzień wolny za pracę w 6. dzień tygodnia - czy w danym okresie rozliczeniowym? Czy za pracę powyżej 8 godzin dziennie i więcej niż 5 dni w tygodniu należą się nadgodziny i jeśli tak, to w jaki sposób je naliczyć?

Odpowiedź: Praca powyżej 8 godzin dziennie będzie stanowić pracę w godzinach nadliczbowych. Za pracę w 6 dniu tygodnia pracownikowi będziesz musiał oddać inny dzień wolny.

Praca zmianowa nie jest systemem czasu pracy, a jedynie rodzajem organizacji pracy w różnych systemach, przewidującym zmianę pory świadczenia pracy co pewien okres. Przy organizowaniu pracy zmianowej musisz zwrócić uwagę, abyś:

• wywiązał się z obowiązku zapewnienia pracownikom odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz
• nie naruszył doby pracowniczej.

W praktyce pracę zmianową możesz zastosować zarówno w podstawowym, równoważnym, jak i w pozostałych systemach czasu pracy, o ile takie są rzeczywiste potrzeby.

Lepszy będzie system równoważny

Gdy pracownicy pracują w podstawowym systemie czasu pracy, czyli po 8 godzin dziennie, to każda praca powyżej tych 8 godzin będzie pracą nadliczbową. Jeżeli chcesz, aby Twoi pracownicy pracowali więcej niż 8 godzin dziennie warto zastanowić się nad wprowadzeniem równoważnego systemu czasu pracy. Praca w tym systemie pozwoli Ci na przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin oraz pracę zmianową. W takim systemie w przypadku zaplanowania pracy w wymiarze 12 godzin dopiero praca powyżej 12. godziny będzie pracą w godzinach nadliczbowych.

W równoważnym systemie czasu pracy obok dni wolnych od pracy wynikających z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy mogą wystąpić tzw. dni harmonogramowo wolne od pracy, czyli dni równoważące przedłużenie wymiaru czasu pracy w innych dniach powyżej 8 godzin. W przypadku dodatkowej pracy w takie dni dojdzie do pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownik powinien dostać odpowiednią rekompensatę w postaci wynagrodzenia za godziny nadliczbowe lub czasu wolnego udzielanego w proporcji 1:1 - gdy pracownik złoży pisemny wniosek o czas wolny lub w proporcji 1:1,5 - gdy pracownik nie złoży takiego wniosku. W zamian za pracę w dniu harmonogramowo wolnym nie masz obowiązku oddawania pracownikowi dnia wolnego - możesz wybrać formę rekompensaty.

Za pracę w 6. dniu tygodnia - zawsze dzień wolny

Jeżeli pracownik wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy (szósty dzień pracy w tygodniu), w zamian przysługuje mu inny dzień wolny od pracy. Nie ma przy tym znaczenia, w jakim systemie czasu pracy jest zatrudniony. Dnia wolnego od pracy powinieneś udzielić w terminie uzgodnionym z pracownikiem, nie później niż do końca okresu rozliczeniowego.

Nieudzielanie pracownikowi w tym przypadku dnia wolnego może spowodować przekroczenie średniotygodniowej normy czasu pracy, za co przysługuje normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem w wysokości 100%.

Ważne!
W zamian za pracę w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy nie powinieneś wypłacać wynagrodzenia za nadgodziny, tylko udzielić pracownikowi dnia wolnego, by zachować zasadę średnio 5-dniowego tygodnia pracy. W przeciwnym razie popełnisz wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

Podstawa prawna:

• art. 146, art. 151, art. 151 2, art. 151 3 kp.

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.