Prawa majątkowe po zmarłym pracowniku

Przeczytaj także: Odprawa pośmiertna

Pytanie: Proszę o poradę prawną odnośnie rozliczenia wynagrodzenia pracownika po jego śmierci. Pracownik pracował w naszej firmie 14 lat, naliczyłam odprawę pośmiertną w kwocie 7.563,21 zł (za 3 m-ce), ekwiwalent za urlop w kwocie 2152,80 zł, ekwiwalent za środki czystości 87,90 zł, wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca w kwocie 1.236 zł. Pracownik miał 4 braci. Mieszkał z ojcem, który ma przyznane prawo do emerytury, i 2 braćmi, pozostałe rodzeństwo mieszka osobno. Czy wszystkie te świadczenia po zmarłym pracowniku mogę wypłacić ojcu zmarłego pracownika? Czy te świadczenia wejdą w skład masy spadkowej po zmarłym? Jeżeli tak, to które? Jak się rozlicza wynagrodzenie po przedstawieniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku? Czy zakład pracy jest zobowiązany informować jakąś instytucję o zaległym wynagrodzeniu po śmierci pracownika, o jego wypłacie? Jak długo można czekać z wypłatą świadczeń po zmarłym?

Odpowiedź: Ojcu zmarłego pracownika należy wypłacić należności z praw majątkowych ze stosunku pracy, o ile spełnia on warunki do uzyskania renty rodzinnej.

1. Ważne są przepisy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku. Zatem dopiero gdy nie ma osób uprawnionych do renty rodzinnej prawa majątkowe ze stosunku pracy wchodzą do spadku.

Wszystkie wymienione należności, tj. ekwiwalent za urlop, za środki czystości oraz wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca stanowią prawa majątkowe ze stosunku pracy i u osób uprawnionych, którym będą wypłacone, złożą się na przychód ze źródła, jakim są prawa majątkowe. A osobami tymi są:

• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
• przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej;
• małżonek (wdowa i wdowiec);
• rodzice.

Zatem bracia zmarłego, skoro nie są osobami uprawnionymi do renty rodzinnej, nie mają prawa do należności po krewnym. Osobą uprawnioną może być ojciec, o ile spełnia wymagania stawiane w przypadku ubiegania się o rentę rodzinną. Będzie miał on do niej prawo, jeżeli:

1. zmarły pracownik bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do utrzymania ojca,
2. spełniają warunki takie jak dla wdowy/wdowca, czyli:

• w chwili śmierci syna osiągnął wiek 50 lat lub był niezdolny do pracy,
• wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym synu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej,
• osiągnął wiek 50 lat lub stał się niezdolny do pracy po śmierci syna, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób z punktu powyżej.

Jeśli więc pracodawca ustali, że ojciec zmarłego jest osobą uprawnioną do renty rodzinnej, to jemu ma obowiązek wypłacić całość należności z praw majątkowych. Natomiast w przypadku, gdy tylko ojciec jest osobą uprawnioną do odprawy pośmiertnej, to przysługuje mu połowa jej kwoty.