Jak wybrać przedstawiciela załogi?

Przeczytaj także: Pracodawca musi współpracować z przedstawicielami pracowników

Pytanie: Na podstawie jakich przepisów powoływany jest przedstawiciel załogi w firmie, w której nie ma związków zawodowych?

Odpowiedź: Przepisy nie przewidują zasad wyboru przedstawicieli pracowników, gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe. W takiej sytuacji ustalenie zasad wyboru należy do pracodawcy.

Przepisy nie określają sposobu wyboru przedstawicieli pracowników

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują trybu powoływania przedstawicieli załogi w firmie w sytuacji, gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe. Kodeks pracy, jak i inne akty np. tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych, posługuje się pojęciem przedstawicieli pracowników, jednakże nie wskazuje szczegółowo trybu ich powołania. Stanowi jedynie, iż przedstawiciele pracowników są powoływani w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Takie sformułowanie dotyczy m.in. wyboru przedstawicieli pracowników, z którymi pracodawca konsultuje wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną, jak również przedstawicieli pracowników, którzy mają ustalać warunki stosowania telepracy w regulaminie w danym zakładzie pracy. Oznacza to, że ustawodawca nie narzucił określonego sposobu wybierania przedstawicieli pracowników, lecz pozostawił tę kwestię do ustalenia samym pracodawcom. Mimo braku określonych przepisów pracodawca powinien pamiętać o tym, aby ustalić określony sposób wyboru przedstawicieli pracowników i poinformować o nim wszystkich pracowników.

Zasady wyboru przedstawicieli należy wskazać w aktach wewnątrzzakładowych

Jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, zasady wyboru przedstawicieli załogi (pracowników) powinny zostać zawarte w regulaminie pracy. Ten dokument ustala bowiem organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Katalog postanowień, które mogą znaleźć się w regulaminie pracy, nie jest zamknięty. Oznacza to, że oprócz postanowień przewidzianych bezpośrednio w Kodeksie pracy pracodawca może zawrzeć w nim także inne regulacje, np. dotyczące wyborów przedstawicieli załogi. Jeżeli u pracodawcy nie działa organizacja związkowa, treść regulaminu ustala pracodawca. Regulamin pracy wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Jeśli natomiast pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, a więc nie jest zobowiązany do ustalania regulaminu pracy, postanowienia co do wyboru przedstawicieli załogi może zawrzeć w obwieszczeniu albo innym dokumencie, który należy podać do wiadomości pracowników, np. przez wysłanie maila albo wywieszenie na tablicy ogłoszeń.

Najkorzystniej przeprowadzić demokratyczne wybory przedstawicieli załogi

Pracodawca może ustalić różne sposoby wyboru przedstawicieli załogi. Wydaje się jednak, iż najkorzystniejsze dla pracowników i pracodawcy są demokratyczne wybory. Pracodawca może w dowolny sposób określić sposób przeprowadzenia takich wyborów np. w takiej formie:

Pracodawca 1 lipca 2010 r. ogłasza, iż wybory przedstawicieli pracowników będą odbywały się w drodze wyborów przeprowadzonych w następujący sposób:

• do 15 lipca 2010 r. grupy co najmniej 15 pracowników mogą zgłaszać kandydaturę jednego pracownika na przedstawiciela załogi,
• kandydatury będą zgłaszane do wyznaczonego pracownika z działu kadr i powinny zawierać pisemną zgodę kandydata na uczestnictwo w wyborach,
• 16 lipca lista kandydatów zostanie wywieszona na zakładowej tablicy ogłoszeń,
• 26 lipca w zakładzie pracy zostaną przeprowadzone wybory, w formie tajnego glosowania,
• przedstawicielstwo załogi będzie liczyło np. 5 osób,
• przedstawicielami załogi zostanie wybranych 5 osób, spośród z tych kandydatów którzy w wyborach zakładowych otrzymają kolejno największą liczbę głosów.

Przeprowadzenie wyborów demokratycznych ma ten walor, iż pracownicy sami będą podejmować decyzje większością głosów, jak w wyborach parlamentarnych. Nie będą mogli też mieć pretensji do pracodawcy za dokonany przez siebie wybór, skoro zapewniono im demokratyczne głosowanie. Pracodawca określając sposób wyboru przedstawicieli pracowników może także skorzystać z gotowej już procedury stosowanej przy wyborze rady pracowników, która została opisana w ustawie o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.

Podstawa prawna:

• art. 67⁶ § 4, art. 104, art. 104¹, art. 104², art. 104³ § 1, art. 237^13a ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
• art. 2 ust. 7 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. nr 90, poz. 844),
• art. 10 ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. z 2006 r. nr 79, poz. 550).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.