Zmiana warunków zatrudnienia w okresie przedemerytalnym

Przeczytaj także: Brak zgody pracownika na zmianę warunków zatrudnienia

Pytanie: Pracownik medyczny z wyższym wykształceniem farmaceutycznym - asystent został przywrócony do pracy na poprzednich warunkach do laboratorium diagnostyki medycznej prawomocnym orzeczeniem sądu. Czy pracodawca może przenieść pracownika na stałe do pracy w aptece szpitalnej i powierzyć mu zadania zgodne z jego wykształceniem, bo takie są potrzeby pracodawcy? Pracownik jest w okresie ochronnym (art. 39 kp); w laboratorium pełnił dyżury medyczne. Po przeniesieniu będzie miał wynagrodzenie i dodatki zgodnie z umową o pracę i regulaminem wynagradzania, ale nie będzie świadczył dyżurów medycznych (w tej komórce nie ma takiej potrzeby), w związku z tym nie otrzyma dodatkowego wynagrodzenia za dyżury.

Odpowiedź: Pracodawca, co do zasady, nie może wypowiedzieć pracownikowi będącemu w okresie przedemerytalnym warunków umowy o pracę, jeśli nie zachodzą wskazane w przepisach wyjątki (o nich poniżej w tekście).

Strony mogą jednak postanowić o zmianie warunków zatrudnienia za porozumieniem stron, w każdym momencie.

Pracodawca może także powierzyć pracownikowi inną pracę niż określona w umowie o pracę, bez jego zgody ale tylko na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym.

1. Zmiana warunków zatrudnienia w okresie ochronnym możliwa tylko wyjątkowo

Po przywróceniu pracownika do pracy pracodawca jest zobowiązany zatrudnić go na poprzednich warunkach, tj. takich, na jakich był zatrudniony przed rozwiązaniem z nim umowy o pracę.

Jeżeli zachodzi konieczność zmiany warunków pracy i płacy pracownikowi będącemu w okresie przedemerytalnym, a pracownik ten nie wyraża zgody na ich zmianę w drodze porozumienia stron, pracodawca podlega w tej kwestii znacznym ograniczeniom. Wynikają one z przepisów kodeksu pracy oraz ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. A zatem w stosunku do pracownika, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeśli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy jedynie w przypadkach:

• wprowadzenia nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy,
• stwierdzonej orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do jej wykonywania,
• konieczności rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika bądź przeprowadzenia zwolnień grupowych (gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników) lub
• likwidacji bądź upadłości zakładu pracy (kiedy to ochrona ta przestaje w ogóle obowiązywać).

W związku z powyższym, jeżeli konieczność zmiany warunków zatrudnienia pracownika nie jest podyktowana żadną z powyższych okoliczności, pracodawca będzie mógł na stałe zmienić pracownikowi warunki jego zatrudnienia tylko wtedy, gdy pracownik wyrazi na to zgodę i zawrze z pracodawcą porozumienie zmieniające jego warunki pracy i płacy.

Ważne! W okresie przedemerytalnym możliwa jest zmiana warunków zatrudnienia z przyczyn niedotyczących pracownika

Możliwość zastosowania wypowiedzenia zmieniającego pracownikowi warunki pracy i płacy w sytuacji zwolnień indywidualnych bądź grupowych, o których mowa tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych zachodzi wtedy, gdy z przyczyn niedotyczących pracownika pracodawca jest zmuszony rozwiązać z takim pracownikiem umowę o pracę np. z powodu reorganizacji zakładu pracy. W takim przypadku, ze względu na obejmującą pracownika ochronę przedemerytalną, pracodawca może jedynie wypowiedzieć mu warunki zatrudnienia przenosząc go np. na inne stanowisko pracy.

2. Bez zgody pracownika można powierzyć mu inną pracę na 3 miesiące

Pracodawca bez zgody pracownika, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, może powierzyć mu inną pracę niż określona w umowie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeśli nie spowoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

Zdaniem SN: Wynagrodzenie nie może ulec obniżeniu

Przy czasowym powierzeniu pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę (art. 42 § 2 kp) obniżeniu nie może ulec wynagrodzenie pracownika obliczone na zasadach ustalenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. (Wyrok Sądu Najwyższego z 22 listopada 1990 r. I PR 362/90, OSP 1991/9/213)

Podstawa prawna:

• art. 39, art. 42 § 2, § 4, art. 43, art. 45 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.