Wypowiedzenie umowy o pracę a nosicielstwo HIV

Przeczytaj także: Procedury firmowe a wypowiedzenie umowy o pracę

Przypomnijmy, umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony może ulec rozwiązaniu za wypowiedzeniem. Długość okresu wypowiedzenia uzależniona jest od zakładowego stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi (por. art. K.p.):

• 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
• 1 miesiąc, jeśli staż zakładowy pracownika wynosi co najmniej 6 miesięcy,
• 3 miesiące, jeśli pracownik przepracował co najmniej 3 lata.

Warto też przypomnieć, co już niejednokrotnie zostało podkreślone w orzecznictwie (por. np. uzasadnienie wyroku z 7 lutego 2007 r., I PK 221/06, ), że wypowiedzenie umowy o pracę jest normalnym sposobem rozwiązania stosunku pracy. Mimo że ustawodawca nakłada na pracodawcę obowiązek wskazania konkretnych i rzeczywistych przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę, to jednak przyczyny te nie muszą charakteryzować się ani szczególną wagą, ani też nadzwyczajną doniosłością.

Czy jednak uzasadnieniem dla wypowiedzenia umowy o pracę może stać się fakt, iż pracownik jest nosicielem wirusa HIV? W udzieleniu odpowiedzi na to pytanie pomocne może okazać się stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w wyroku z 23 listopada 2009 r. (P 61/08, Dz. U. Nr 202, poz. 1568). Orzeczenie to dotyczyło wprawdzie pracownika, który był funkcjonariuszem Policji, ale rozważania TK z pewnością można przełożyć na każdy stosunek pracy.

W powołanym orzeczeniu TK uznał, że § 57 pkt 4 załącznika nr 2 do rozporządzenia MSW z 9 lipca 1991 r. w sprawie właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych MSW w zakresie, w jakim powoduje uznanie policjanta za całkowicie niezdolnego do pełnienia służby z powodu nosicielstwa wirusa HIV bez względu na stan zdrowia, jest niezgodny z art. 60 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu swego stanowiska TK powołał się m.in. na „Międzynarodowe wytyczne w zakresie HIV/AIDS i praw człowieka”, przygotowane w 1996 r. przez Biuro Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych (OHCHR) oraz Program HIV/AIDS Narodów Zjednoczonych (UNAIDS), zgodnie z którymi porządek prawny powinien gwarantować obywatelom:

• brak przymusu wykonywania testów na obecność wirusa HIV w procesie zatrudniania lub szkolenia,
• „bezpieczeństwo zatrudnienia” do chwili, kiedy nosiciele wirusa HIV nie będą zdolni do dalszego wykonywania swoich obowiązków, przy czym podkreślenia wymaga, że wymóg ten obejmuje także „uzasadnioną zmianę warunków pracy”,
• ochronę przed dyskryminacją i stygmatyzacją w miejscu pracy.