Urlop wychowawczy lub obniżenie etatu

Przeczytaj także: Urlop wychowawczy: obniżenie etatu chroni przed zwolnieniem?

Pytanie: Jakie są obecnie warunki skorzystania przez pracownika z obniżenia wymiaru czasu pracy w okresie w którym może on korzystać z urlopu wychowawczego? W jakim terminie trzeba złożyć wniosek w tej sprawie?

Odpowiedź: Prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy przysługuje pracownikowi uprawnionemu do urlopu wychowawczego w okresie, w którym mógłby korzystać z tego urlopu. Z brzmienia znowelizowanego w styczniu 2010 r. art. 186⁷ Kodeksu pracy wynika ponadto, że pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy składa się na 2 tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy.

Do wyboru: urlop wychowawczy bądź obniżenie etatu

Na podstawie art. 186⁷ w związku z art. 189¹ Kodeksu pracy zarówno pracownicy (kobiecie), jak i pracownikowi (mężczyźnie) uprawnionym do urlopu wychowawczego przysługuje prawo skorzystania z instytucji, mającej zastępczy charakter wobec urlopu wychowawczego. Zamiast skorzystać z urlopu wychowawczego mogą oni bowiem wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o obniżenie wymiaru czasu pracy - nie więcej jednak niż do połowy pełnego etatu - przez okres, w którym mają prawo korzystać z urlopu wychowawczego.

Zapamietaj! Jeżeli oboje rodzice dziecka są zatrudnieni, to z prawa do obniżenia wymiaru etatu w tym samym czasie może korzystać tylko jedno z nich (art. 1891 Kodeksu pracy).

Pracownik, który chce skorzystać z obniżenia wymiaru etatu, musi spełnić warunki wymagane do uzyskania urlopu wychowawczego. Są to:

• odpowiedni okres zatrudnienia (co najmniej 6 - miesięczny, ogólny staż pracy),
• wiek dziecka (do 4 lat, bądź - w przypadku, gdy z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika - ta granica wieku jest przesunięta do ukończenia przez nie 18 roku życia.),
• złożenie pracodawcy stosownego wniosku na piśmie.

Warto przy tym pamiętać, że prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy przysługuje przez okres, w którym pracownikowi służy prawo do urlopu wychowawczego, a więc przez 3 lata.

Wskazane uprawnienie jest dużym udogodnieniem dla rodziców, którzy chcą pogodzić opiekę nad dzieckiem z pracą zawodową. Trzeba jednak podkreślić, że pracownik, któremu pracodawca obniżył wymiar czasu pracy nie może jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego. Pracownik musi więc zdecydować, które ze wskazanych uprawnień wybierze. Natomiast obniżenie wymiaru czasu pracy na podstawie art. 186⁷ Kodeksu pracy nie wyklucza skorzystania z urlopu wychowawczego w przyszłości.

Termin i forma złożenia wniosku

Dla wielu pracodawców nie było jasne w jakiej formie i terminie powinien być składany wniosek o obniżenie czasu pracy na podstawie art. 186⁷ Kodeksu pracy. Przesądziła o tym nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 6 stycznia 2010 r. Znowelizowany art. 186⁷ Kodeksu pracy precyzuje bowiem, że pracownik uprawniony do korzystania z urlopu wychowawczego składa pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy. Zgodnie z przepisem powinien też to zrobić najpóźniej na 2 tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy.

Zapamietaj! Jeżeli wniosek o obniżenie wymiaru etatu został złożony bez zachowania wspomnianego 2-tygodniowego terminu, pracodawca obniża uprawnionemu pracownikowi wymiar czasu pracy nie później niż z dniem upływu 2 tygodni od dnia złożenia wniosku.

Podstawa prawna:

• art. 186, art. 186⁷ Kodeksu pracy,
• art. 1 pkt 5 ustawy z 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz.U. z 2009 r. nr 219, poz. 1704)

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.