Spółki cz.III - spółka jawna

Przeczytaj także: Spółki cz.II - spółka jawna

Prowadzenie spraw spółki może być również powierzone jednemu lub kilku wspólnikom na mocy umowy spółki, bądź na podstawie uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od ich prowadzenia. Jeżeli w sprawach nieprzekraczających zwykłych czynności spółki wymagana jest uchwała wspólników, konieczna jest jednomyślność wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, w tym także wspólników wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.

Podkreślić należy, że wspólnik, mający prawo prowadzenia spraw spółki, może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę. Prawo prowadzenia spraw spółki może być odebrane wspólnikowi z ważnych powodów, na mocy prawomocnego orzeczenia sądu; dotyczy to również zwolnienia wspólnika od obowiązku prowadzenia spraw spółki. Ponadto, każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, a prawo to obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki. Tego prawa nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Jednakże umowa spółki może przewidywać, że dany wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki (w sytuacji gdy nie przewiduje tego umowa spółki) może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia.

Kolejnym, bardzo istotnym prawem wspólnika jest prawo do równego udziału w zyskach i w stratach w tym samym stosunku, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Jednakże, jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika. Warto wiedzieć również, że wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego, nawet gdy spółka poniosła stratę.

To, o czym przyszli wspólnicy spółki jawnej powinni wiedzieć, to że odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem zarówno obecnym, jak i przyszłym. Obowiązuje jednak zasada subsydiarnej odpowiedzialności wspólników. Oznacza ona, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, co nie oznacza jednak, że wierzyciel nie może wcześniej wystąpić z pozwem przeciwko wspólnikom.

Jeśli chodzi o obowiązki wspólników, to powinni oni wnieść ustalone w umowie spółki wkłady, które mogą polegać na świadczeniu usług, bądź na przeniesieniu na spółkę lub obciążeniu praw majątkowych, czy też na pozwoleniu używania przez nią określonych przedmiotów, w tym dobór niematerialnych i know how bądź też praw.

Podsumowując, można stwierdzić, że ustawa przyznaje wiele uprawnień wspólnikom, ale reguluje także obowiązek wniesienia wkładu oraz odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za zobowiązania spółki, jeżeli zobowiązania nie można zaspokoić z jej majątku. W tak uregulowanej odpowiedzialności można dostrzec wadę, w związku z tym należy dobrze dobrać wspólników, gdyż odpowiadają oni solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.