Kiedy przywrócenie do pracy jest niecelowe lub niemożliwe?

Przeczytaj także: 7 dni na odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę

Sytuacja zakładu pracy

Kolejnym powodem, dla którego pracownik może pożegnać się z widokami na powrót do firmy jest zła kondycja ekonomiczna firmy, a więc np. konieczność ograniczenia produkcji ze względów finansowych czy likwidacja działu.

Jeżeli zatem z roszczeniem o przywrócenie do pracy występuje osoba, której wręczono wadliwe wypowiedzenie w związku z przeprowadzanymi zwolnieniami grupowymi, to może się okazać, że właśnie ze względu na te zwolnienia i konieczność zmniejszenia zatrudnienia w zakładzie pracy sąd pracy uzna, iż powrót pracownika do firmy jest niecelowy.

Podobnie podnosił SN w wyroku z 21 stycznia 2002 r. (I PKN 819/00 OSNP 2002-wkł., Nr 19, poz. 6) oraz w orzeczeniu z z 14 maja 1999 r. (I PKN 57/99 OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 576), w którym wprost stwierdzono, że likwidacja stanowisk pracy i brak środków finansowych na utrzymanie dotychczasowego zatrudnienia przemawiają za uznaniem niecelowości przywrócenia do pracy.

Utrata zaufania

Pomimo, że przepisy Kodeksu pracy nie posługują się terminem „zaufanie”, utrata zaufania może być przyczyną, która okaże się kluczowa aby uznać, że przywrócenie pracownika do pracy pozbawione jest celowości. Należy przy tym przypomnieć, że stwierdzenie, iż pracodawca stracił zaufanie do pracownika musi opierać się na obiektywnych przesłankach, a nie być wynikiem arbitralnych ocen lub subiektywnych uprzedzeń (por. np. wyrok SN z 7 września 1999 r., I PKN 257/99, OSNAPiUS 2001, Nr 1, poz. 14).

Powołanie się na utratę zaufania, jako na przesłankę niecelowości przywrócenia do pracy, nabiera szczególnego znaczenia w przypadku pracowników piastujących odpowiedzialne czy kierownicze stanowiska, gdzie kwestia zaufania jest niezwykle istotna.

I tak np., w wyroku z 14 lipca 1999 r. (I PKN 148/99 ) SN uznał, że naruszenie przepisów finansowych przez pracownika zatrudnionego na stanowisku głównego księgowego może stanowić przyczynę utraty do niego zaufania pracodawcy, uzasadniając jednocześnie ocenę niecelowości przywrócenia do pracy ze względu na brak możliwości prawidłowej współpracy w przyszłości. Pogląd ten jest w pełni zasadny, ponieważ prowadzenie firmy bez stałej współpracy z osobami na kierowniczych stanowiskach jest przeważnie niemożliwe, a współpracy tej z pewnością nie sprzyja brak zaufania.

W uzasadnieniu do powołanego powyżej orzeczenia skład orzekający wskazał również, że utrata zaufania, a w konsekwencji niecelowość przywrócenia do pracy, zasadna jest również wówczas, gdy pracownik naruszył przepisy na polecenie służbowe, wydane przez przełożonego. Takie działanie zatrudnionego może bowiem wskazywać na pewne jego cechy charakterologiczne, np. oportunizm czy podatność na wpływy, które brak zaufania mogą tylko pogłębić.

Przywrócenie sprzeczne ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem prawa

Okazuje się również, iż z punktu widzenia omawianego zagadnienia istotne znaczenie ma art. 8 K.p. Okolicznością, która uzasadnia odmowę przywrócenia do pracy, może być bowiem stwierdzenie, że powrót pracownika na łono firmy godziłby w zasady współżycia społecznego lub społeczno- gospodarcze przeznaczenie prawa.