Kiedy przywrócenie do pracy jest niecelowe lub niemożliwe?

Przeczytaj także: 7 dni na odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę

Istotne znaczenie ma również to, że dla oceny niemożliwości lub niecelowości przywrócenia do pracy kluczowy jest stan rzeczy istniejący w chwili wydania orzeczenia (por. wyrok SN z 25 stycznia 2001 r., I PKN 206/00, OSNAP 2001-wkł., Nr 16, poz. 9.). Innymi słowy, dopuszczalny jest scenariusz, że przywrócenie do pracy, które było jak najbardziej celowe i możliwe na początku postępowania sądowego, okaże się niecelowe w momencie zamknięcia rozprawy.

O ile niemożność przywrócenia do pracy ma z reguły charakter obiektywny, o tyle niecelowość ma charakter arbitralny. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że powrót pracownika do firmy może okazać się niecelowy nawet wówczas, gdy obiektywnie jest on możliwy. Orzecznictwo w sprawach związanych ze stosowaniem art. 45 § 2 K.p. wskazuje, że nieodosobnionymi przyczynami, dla których sąd decyduje się nie uwzględnić pracowniczego roszczenia o przywrócenie do pracy ze względu na niecelowość są:

• konflikty z pracodawcą lub pracownikami i przełożonymi,
• zła kondycja ekonomiczna zakładu pracy,
• utrata zaufania.

Ponadto za niecelowe uważa się również przywrócenie do pracy, które kłóciłoby się z zasadami współżycia społecznego.

Gdy strony są zwaśnione

O niecelowości przywrócenia do pracy przesądzają m.in. waśnie między podwładnym i pracodawcą lub współpracownikami, przy czym szczególne znaczenie ma tu ich intensywność i okres trwania. Pogląd ten znajduje swe potwierdzenie m.in. w wyroku z 28 lipca 1999 r. (I PKN 110/99, OSNP 2000, Nr 21, poz. 780), w którym SN stwierdził, że konflikt między pracownikiem żądającym przywrócenia do pracy a jego przełożonym (współpracownikiem) uzasadnia uznanie przywrócenia do pracy za niecelowe, jeżeli jest poważny, długotrwały, głęboki, a przede wszystkim zawiniony przez pracownika lub powstały na tle dotyczących go okoliczności.

W podobnym tonie skład orzekający wypowiedział się w wyroku z 14 stycznia 2008 r. (I PK 179/07, Monitor Prawa Pracy 2008, Nr 5, s. 250), w którym zwrócono również uwagę, że ocena celowości przywrócenia do pracy powinna uwzględniać obiektywny interes pracodawcy.

Dlatego też, w przypadku poważnego i długotrwałego konfliktu między pracodawcą a pracownikiem, który działa negatywnie nie tylko na pozostały personel, ale także na wizerunek zakładu pracy, zasadność orzekania o przywróceniu tego pracownika do pracy jest wątpliwa.

Trzeba jednak pamiętać, że czasami antagonizmy istniejące między stronami stosunku pracy to jeszcze za mało, aby uznać, iż odmowa przywrócenia do pracy jest uzasadniona. Z pewnością nie przesądza o niemożliwości lub niecelowości przywrócenia do pracy konflikt między pracodawcą a pracownikiem, który ma miejsce w związku z procesem sądowym o przywrócenie do pracy (wyrok z dnia 19 maja 1997 r., I PKN 173/97, OSNAPiUS 1998, Nr 8, poz. 243).