Jeśli choroba pracownika nie jest zawodowa

Przeczytaj także: Choroba zawodowa nawet na emeryturze?

Od czasu powołanej uchwały upłynęło ponad 20 lat. Dziś linia orzecznicza kształtuje się nieco inaczej, ale SN nadal nie wycofuje się ze stanowiska, iż nie tylko choroba zawodowa stanowi podstawę ubiegania się od firmy odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu.

Potwierdza to np. wyrok z 19 marca 2008 r. (I PK 256/07, I PK 256/07, Monitor Prawa Pracy 2008, Nr 11, poz. 590), w którym to skład orzekający wskazał, iż pracownik może dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za szkodę i krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym nawet wówczas, gdy zdarzeń, które tą szkodę wywołały nie sposób zakwalifikować jako wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Co więcej, obecnie mówi się o prawie poszkodowanego pracownika do pokrycia szkody w pełnej wysokości.

Uzupełniająca odpowiedzialność cywilnoprawna może nie ominąć pracodawcy nawet w stosunku do pracownika, który otrzymał już świadczenia z powodu wystąpienia choroby zawodowej lub wypadku przy pracy (por. wyrok SN z 5 lipca 2005 r., I PK 293/04, Prawo Pracy 2005, Nr 11). Z całą jednak pewnością do pociągnięcia pracodawcy do odpowiedzialności cywilnej nie jest wystarczający sam fakt stwierdzenia choroby.

Warunki odpowiedzialności

W opinii SN, suplementarna odpowiedzialność szefa uzależniona jest od spełnienia przesłanek, o których mowa w K.c. Pracownik dochodzący naprawienia powstałej szkody musi zatem wykazać:

• ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego,
• poniesioną szkodę, a więc w tym przypadku uszczerbek na zdrowiu,
• związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem, które spowodowało rozstrój zdrowia a powstaniem szkody.

Wina lub ryzyko

Cywilnoprawna odpowiedzialność pracodawcy, zależnie od okoliczności towarzyszących danej sprawie, może być oparta na zasadzie winy (por. art. 415 K.c.). W takiej sytuacji pracownik powinien wykazać, że wina za uszczerbek na jego zdrowiu spoczywa na szefie- może powołać się np. na niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku ochrony życia i zdrowia podwładnych poprzez niezapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Szef może odpowiadać również na zasadzie ryzyka. Zgodnie bowiem z art. 435 § 1 K.c., prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. W tym przypadku wystarczające jest w zasadzie, aby poszkodowany wskazał, iż w zakładzie pracy panowały warunki pracy, które negatywnie wpłynęły na jego kondycję zdrowotną.

Warto jednak podkreślić, że kwalifikacja prawna leży w gestii sądu. Poszkodowany pracownik nie musi zatem samodzielnie wskazywać podstawy prawnej, na której ma ewentualnie powstać odpowiedzialność odszkodowawcza firmy.