Wniesienie wkładów do spółki z o.o.

Przeczytaj także: Udziały w sp. z o.o. a małżeńska wspólność majątkowa

Omawiając zagadnienie wierzytelności, jako aportu w spółce z o. o. należy zwrócić uwagę na ich różne podmiotowe konfiguracje. Wspólnikowi może przysługiwać po pierwsze wierzytelność wobec osoby trzeciej, w tym do istniejącej już, innej spółki. Nie podlega przy tym dyskusji, że jeśli taka wierzytelność spełnia wymieniane wcześniej wymagania określające jej zdolność aportową, to jako mieszcząca się w aktywach majątku wspólnika, może być wniesiona jako wkład niepieniężny do spółki.

O ile więc zasadniczo nie kwestionuje się zdolności aportowej wierzytelności, przysługującej wspólnikowi względem osoby trzeciej, o tyle wiele trudności przysparza kwestia wnoszenia wkładów w postaci wierzytelności, która przysługuje wspólnikowi wobec tej spółki. W praktyce sądów tego typu aporty są akceptowane, to jednak doktryna sygnalizuje pewien problem w postaci trudności w przypisaniu tego typu wierzytelnościom cechy bycia aktywem. Wygląda to bowiem w ten sposób, że wierzytelność taka z chwilą trafienia do spółki wygasa na skutek zlania się „w rękach” tego samego podmiotu uprawnień wierzyciela i obowiązków dłużnika w ramach jednego stosunku zobowiązaniowego, co powoduje zmniejszenie pasywów, a nie zwiększenie aktywów.

Wyżej opisany zabieg często bywa nazywany, tzw. konwersją wierzytelności na udziały- patrząc z punktu widzenie wspólnika-wierzyciela, albo tez konwersją długu na kapitał- patrząc od strony spółki- dłużnika.

Istota konwersji przejawia się najogólniej mówiąc w możliwości przekształcenia wierzytelności danego podmiotu wobec spółki w udziały spółki- dłużnika. Zamiast nazywać ten zabieg wniesieniem wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności, należałoby raczej uznać, że dochodzi tutaj niejako do zobowiązania się wspólnika do wniesienia wkładu pieniężnego, a następnie do potrącenia wierzytelności wspólnika z wierzytelnością spółki z tytułu zobowiązania dłużnika do pokrycia objętych udziałów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt kodeksowy należy przede wszystkim wskazać art. 14 § 4 kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym „wspólnik nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki kapitałowej, w tym sp. z o.o., z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów. Przepis ten jednak w dalszej części wskazuje, ze dopuszczalne w tym zakresie jest potrącenie umowne. Do dokonania potracenia konieczna jest więc umowa między spółką a wierzycielem o umownym potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Skutkiem takiej umowy jest umorzenie wierzytelności przysługującej wobec spółki, w zamian za co umorzona zostaje wierzytelność spółki wobec wspólnika z tytułu wniesienia wkładu.

Warto na koniec odnieść się także do art. 14 § 3 kodeksu spółek handlowych. Przepis ten wskazuje, że w przypadku ogłoszenia upadłości spółki w terminie 2 lat od dnia zawarcia umowy pożyczki udzielonej jej przez wspólnika, wierzytelność taką uważa się za wkład do spółki. W powyższych okolicznościach ustawodawca tego typu wierzytelność wspólnika każe traktować na równi z jego wkładem. Przepis ten ma w założeniu eliminowanie praktyki swoistego asekuracyjnego zaangażowania kapitałowego w spółce. Oznacza bwoiem dla wierzyciela utratę możliwości zaspokojenia swojej wierzytelności z pierwszeństwem przed zaspokojeniem pozostałych wspólników z tytułu wniesionych wkładów.