Wniesienie wkładów do spółki z o.o.

Przeczytaj także: Udziały w sp. z o.o. a małżeńska wspólność majątkowa

Wniesienie wkładów na pokrycie kapitału zakładowego to jeden z podstawowych obowiązków wspólników nowo powstałej spółki z o. o. Co do zasady wniesione wkłady, w zamian, za które wspólnicy otrzymują udziały, mogą przybrać postać pieniężną, bądź też niepieniężną. Wartość wkładu pieniężnego nie jest trudna do oszacowania. Wynika bowiem z istoty pieniądza, jako miernika wartości. Znacznie bardziej skomplikowana wydaje się na tym tle kwestia wnoszenia wkładów niepieniężnych, zwanych inaczej aportami. Ich skomplikowanie pociągnęło za sobą konieczność specyficznej regulacji prawnej w odniesieniu do tego typu wkładów. Wymaga się bowiem m. in. w myśl art. 158 kodeksu spółek handlowych, aby w umowie spółki z o. o. szczegółowo określić, co jest przedmiotem aportu, wskazać osobę wspólnika, który tego typu wkład wnosi, a także liczbę oraz wartość nominalną objętych w zamian udziałów.

Niestety polski ustawodawca nigdzie nie zamieścił definicji legalnej wkładu niepieniężnego. Wskazówek dotyczących interpretacji tego pojęcia należy poszukiwać w doktrynie nauki prawa handlowego i orzecznictwie sądowym. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1992 r. III CZP 52/92. W przywołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, iż przedmiotem wkładu niepieniężnego może być wszystko, co nie będąc pieniądzem, przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną, mogącą się składać na kapitał zakładowy, przy czym wartość ekonomiczna winna być oceniana w każdym konkretnym przypadku tak, aby majątek pochodzący z wkładów przedstawiał realną wartość. Tak naprawdę jest to podyktowane dbałością o interesy wierzycieli spółki tak, aby mieli możliwość zaspokojenia swoich roszczeń.

Aby wkład niepieniężny mógł zostać wniesiony do spółki musi spełniać kryteria tzw. zdolności aportowej. Pod pojęciem zdolności aportowej kryją się pewne cechy określające, czy dany wkład może zostać przeznaczony na pokrycie kapitału zakładowego spółki, czy też nie. Idąc tokiem powyższych rozważań należy stwierdzić, że przedmiotem aportu mogą być wszelkie prawa majątkowe, a także rzeczowe składniki majątku, ale pod warunkiem, iż są zbywalne oraz posiadają tzw. zdolność bilansową rozumianą, jako możność umieszczenia ich po stronie aktywów spółki (po stronie pasywów ujmuje się zaś odpowiadający im kapitał zakładowy).

Analizując zagadnienie wkładów niepieniężnych należy koniecznie przywołać art. 14 kodeksu spółek handlowych. W myśl tego przepisu nie posiadają zdolności aportowej świadczenia związane z wykonywaniem pracy lub usług.

Dzięki orzecznictwu sądowemu i doktrynie został utworzony katalog konkretnych przedmiotów aportu. Mieszczą się w nim przede wszystkim nieruchomości; rzeczy ruchome- maszyny, środki produkcji, surowce; wierzytelności, prawa majątkowe takie jak: licencje patenty, prawa autorskie, a także pewne „zbiory tych praw” np. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 kodeksu cywilnego.

Nie sposób wnikliwie przeanalizować wszystkich wymienionych powyżej przykładów wkładów niepieniężnych, dlatego też w dalszej części niniejszego opracowania poruszone zostaną zagadnienia zdolności aportowej w odniesieniu do wierzytelności. W kwestii wierzytelności, jako aportu wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 marca 1993 r., III CZP 123/92, podnosząc m. in., iż „przy ocenie zdolności aportowej wierzytelności konieczne jest nawiązanie do jej waloru ekonomicznego, tzn. chodzi o to, aby na podstawie tego kryterium rozstrzygnąć, czy i na ile dana wierzytelność zwiększa potencjał ekonomiczny spółki. Przykładowo, nie można przyznać zdolności aportowej wierzytelności nieściągalnej. Zdolność aportowa wierzytelności uzależniona jest także od jej wymagalności i zaskarżalności.”

Na marginesie należy nadmienić, iż tak naprawdę ustawodawca nie wprowadził jakiś konkretnych wymagań, co do struktury kapitału zakładowego. Teoretycznie można by wyobrazić sobie sytuację, w której to tworzona jest spółka na bazie samych wierzytelności, w tym także tych trudno ściągalnych. Koncepcja ta jednak nie ma racji bytu. Jej akceptacja bowiem mogłaby prowadzić do tworzenia spółek kapitałowych bez rzeczywistego kapitału.