Jak obliczyć nadgodziny średniotygodniowe?

Przeczytaj także: Czy ruchomy czas pracy powoduje nadgodziny?

Pytanie: W zakładzie obowiązuje podstawowy system czasu pracy, okres rozliczeniowy wynosi 4 miesiące, licząc od stycznia. Pracownik w okresie od maja do sierpnia 2009 r. przepracował 856 godzin. Norma czasu pracy wynosiła w tym okresie 672 godziny. Wypracował 184 nadgodziny. Pracował tylko od poniedziałku do piątku. Program wyliczył, że średnia tygodniowa liczba godzin przepracowanych dla tego pracownika wyniosła 49 godzin. Zgodnie z art. 131 § 1 kp został przekroczony tygodniowy czas pracy. Moje pytanie: jak prawidłowo powinnam wypłacić pracownikowi wynagrodzenie za nadgodziny? Czy powinnam za 183 nadgodziny zapłacić dodatek 50% i za 1 godzinę 100% dodatku (w związku z przekroczeniem przeciętnie 48 godzin w tygodniu w okresie rozliczeniowym)? Proszę o wyjaśnienie z przykładami. W jakich sytuacjach dochodzi do przekroczenia normy tygodniowej?.

Odpowiedź: Praca w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy powstaje przeważnie w wyniku wykonywania przez pracownika pracy w dniu wolnym od pracy.

1. Praca ponad dobową normę = nadgodziny dobowe

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Jeżeli pracownik wykonuje taką pracę i w jej wyniku okazuje się, że pracował dłużej niż przewidziana dla niego dobowa norma czasu pracy lub w systemie równoważnym - przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, to w takiej sytuacji dochodzi do pracy w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Taką pracę nadliczbową pracodawca może zrekompensować pracownikowi czasem wolnym od pracy bądź wynagrodzeniem powiększonym o 50% dodatek.

Przykład:
Pracownika obowiązuje powszechna norma czasu pracy wynosząca 8 godzin na dobę. Jednego dnia w tygodniu pracownik wykonywał pracę przez 10 godzin, ponieważ polecono mu usunięcie awarii systemu komputerowego w zakładzie pracy. W tym dniu pracownik przekroczył swoją normę dobową czasu pracy o 2 godziny, czyli przepracował 2 godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia dobowej normy czasu pracy.

2. Nadgodziny średniotygodniowe przeważnie powoduje niezrekompensowana praca w dni wolne

Natomiast przekroczenie wymiaru czasu pracy w wyniku pracy w dniu wolnym od pracy, za którą pracownik nie otrzymał rekompensaty w postaci dnia lub czasu wolnego od pracy, powoduje przekroczenie przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy.