Wspólnicy wykreślonej spółki jawnej a nadanie klauzuli wykonalności

Przeczytaj także: Spółka jawna - zasady rozliczeń między wspólnikami

Art. 778¹ kpc stanowi, iż tytułowi egzekucyjnemu (który stanowi np. prawomocne orzeczenie sądu) wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej (czyli spółkom osobowym) sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

Uchwała SN była konsekwencją rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w T., który rozpoznawał zażalenie wierzyciela na postanowienie Sądu Rejonowego w T. z dnia 12 stycznia 2009 r., oddalające wniosek o nadanie tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom tej spółki, w związku z faktem, iż spółka została wykreślona z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (dalej „rejestr”). Zdaniem Sądu Rejonowego nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 778¹ kpc możliwe jest jedynie przeciwko wspólnikom, którzy mają ten status w chwili nadania klauzuli.

Zdaniem SN art. 778¹ kpc umożliwia nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności także przeciwko jej byłemu wspólnikowi w sytuacji, w której wystąpił on ze spółki, albo spółka została wykreślona z rejestru, pod warunkiem, że tytuł ten obejmowałby zobowiązanie spółki, za które ten wspólnik ponosiłby odpowiedzialność, czyli zobowiązanie powstałe w czasie uczestnictwa tego wspólnika w spółce albo przed jego przystąpieniem do spółki.

Podsumowując, pojęcie „wspólnika” z art. 7781 kpc podlega ocenie nie w momencie występowania wierzyciela z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, ale w chwili istotnej z punktu widzenia odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Powyższa uchwały SN jest niezwykle istotna zarówno dla wierzycieli, jak i wspólników spółek osobowych wymienionych w art. 778¹ kpc, tj. spółek: jawnych, partnerskich, komandytowych lub komandytowo-akcyjnych. Wierzyciele powinni mieć świadomość, iż art. 7781 kpc wzmacnia ich ochronę w przypadku niewypłacalności osobowych spółek handlowych. Natomiast, wspólnicy spółek osobowych powinni wiedzieć, że będą odpowiadać za zobowiązania spółki w przypadku jej niewypłacalności, nawet wówczas gdy spółka zostanie wykreślona z rejestru lub też wspólnicy wystąpią ze spółki, pod warunkiem, że tytuł ten będzie obejmował zobowiązania spółki, za które ci wspólnicy ponosiliby odpowiedzialność.