Bezprzedmiotowa umowa o zakazie konkurencji obowiązuje?

Przeczytaj także: Zakaz konkurencji a śmierć pracownika i sukcesja praw

Skonstruowana z dbałością umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy to gwarancja jasnej sytuacji podpisujących ją stron. Dlatego też w jej treści dobrze jest zawrzeć- oprócz postanowień bezwzględnie wymaganych przez ustawodawcę (por. art. 101² § 1 K.p.)- inne postanowienia, wśród których może znaleźć się m.in. zapis dotyczący możliwości odstąpienia od umowy (por. art. 395 K.c.) bądź jej wypowiedzenia w razie zmiany profilu działalności firmy.

Kolejnym sposobem umożliwiającym wcześniejsze rozwiązanie umowy antykonkurencyjnej jest zamieszczenie w niej warunku rozwiązującego. Ta sposobność, podobnie jak ma to miejsce w przypadku odstąpienia od umowy, jest rozwiązaniem wynikającym z regulacji prawa cywilnego. Zgodnie bowiem do art. 89 K.c. powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego, a więc np. od ustania przyczyny uzasadniającej zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej ze względu na całkowitą zmianę pola działania pracodawcy.

Niewprowadzenie żadnego z wyżej wskazanych zastrzeżeń powoduje, że pomimo ustania powodów, dla których zakaz został wprowadzony w życie, na szefie nadal będzie ciążył obowiązek całościowego wywiązania się z umowy, a tym samym także z wypłaty pracownikowi należnego mu odszkodowania. Na potwierdzenie tego stanowiska warto przytoczyć wyrok SN z 14 maja 1998 r. (I PKN 121/98), w którym wskazano, że pracodawcę, który zawarł z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji obciąża wzajemne zobowiązanie do zapłaty uzgodnionego odszkodowania, także wówczas, gdy po ustaniu stosunku pracy nie obawia się już działań konkurencyjnych ze strony byłego pracownika.

W przypadku, gdy ze względu na zmianę prowadzonej działalności pracodawca zaprzestanie wypłaty uzgodnionego odszkodowania (bez ustalenia w treści umowy, że zmiana ta prowadzi do jej rozwiązania), to umowa nadal będzie wiążąca, ale jedynie dla niego. Pracownik natomiast będzie mógł bez przeszkód rozpocząć pracę w firmie konkurencyjnej i zwrócić się do sądu z roszczeniem o zasądzenie mu niewypłaconego odszkodowania.

Powyższy pogląd znajduje akceptację w orzecznictwie. W uzasadnieniu do uchwały SN z 11 kwietnia 2001 r. (III ZP 7/01) skład orzekający stwierdził, że w sytuacji, gdy strony umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie uwzględniły w jej treści postanowień umożliwiających pracodawcy uwolnienie się z obowiązku wypłaty odszkodowania w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz, to nie istnieją przesłanki pozwalające uznać, że jest to możliwe przy bezpośrednim zastosowaniu przepisu art. 101² § 2 K.p.

Formularze do pobrania:
Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy