Umowa o pracę: wynagrodzenie nie obejmuje ekwiwalentu

Przeczytaj także: Umowa o pracę może być korzystniejsza niż regulamin

Przede wszystkim należy przypomnieć, że ekwiwalent pieniężny za urlop jest świadczeniem wypłacanym pracownikowi w wyjątkowych sytuacjach, jako odstępstwo od jednej z głównych zasady urlopowych, zgodnie z którą urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze. Stosownie do art. 171 K.p., przysługuje on wówczas, gdy zatrudniony z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy nie wykorzystał przysługującego mu urlopu w całości lub w części. A zatem, z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop (por. wyrok SN z 29 marca 2001 r., I PKN 336/00, OSNP 2003, Nr 1, poz. 14).

Warto też pamiętać, że prawo do wypoczynku jest niezbywalne. Pracownik nie może skutecznie zrzec się prawa do ustawowo zagwarantowanego wypoczynku ani w samej umowie o pracę, ani w inni sposób podczas jej trwania (por. wyrok SN z 7 lutego 1967 r., I PR 53/67, OSPiKA 1967, Nr 12, poz. 287).

Wyjątkowość świadczenia, jakim jest ekwiwalent za urlop wypoczynkowy oraz niezbywalność prawa do tego urlopu sprawiają, że strony nie mogą zastrzec w treści umowy o pracę, że wynagrodzenie będzie obejmować ekwiwalent za urlop. Założenie takie prowadziłoby do sytuacji, w której pracownik już zawierając umowę o pracę zrzekałby się urlopu i godził na wypłatę ekwiwalentu. Analogiczny pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z grudnia 2006r. (III Apa176/05).

W uzasadnieniu do wspomnianego wyroku skład orzekający podkreślił, że art. 152 § 2 K.p. statuujący zakaz zrzeczenia się prawa do urlopu jest regulacją bezwzględnie obowiązującą. W praktyce oznacza to, że stosowanie tego przepisu nie może być wyłączone wolą stron układających kontrakt. Z całą zatem pewnością pracodawca nie ma prawa określić w umowie, że wynagrodzenie należne pracownikowi obejmuje również ekwiwalent za urlop wypoczynkowy i uwolnić się tym samym z obowiązku wypłaty tegoż świadczenia po ustaniu stosunku pracy.

Reasumując, wspomniany we wstępie pracodawca niewątpliwie nie miał racji. Bezwzględna zasada dotycząca zakazu rezygnacji z urlopu wypoczynkowego oraz ścisłe powiązanie ekwiwalentu za urlop z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy sprawiają, że ustalone w umowie o pracę wynagrodzenie nie może obejmować również ekwiwalentu pieniężnego za urlop.