Wyrządzenie szkody a odpowiedzialność pracownika

Przeczytaj także: Odpowiedzialność pracownika za szkodę w mieniu

Pytanie: Pracownik naszego zakładu wyrządził pracodawcy szkodę nieumyślną (przez nieuwagę doprowadził do rozlania cennej substancji). Czy pracodawca może obciążyć pracownika (naturalnie do 3 miesięcznego wynagrodzenia brutto) poza stratą substancji kosztem zużytych przy sprzątaniu czyściw i substancji czyszczących, oraz kosztów 3 godzinnego postoju w związku z tym wydarzeniem innych pracowników?

Odpowiedź: W sytuacji opisanej w pytaniu, pracodawca może obciążyć pracownika jedynie kosztami obejmującymi wartość utraconej, rozlanej substancji oraz kosztów środków czyszczących zużytych do jej usunięcia (do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia). Pracownik nie będzie jednak zobowiązany do pokrycie kosztów przestoju spowodowanego swoim działaniem.

1. Szkoda z winy nieumyślnej oznacza ograniczoną odpowiedzialność pracownika

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach Kodeksu pracy. Przesłankami odpowiedzialności są :

• szkoda,
• bezprawność czynu pracownika, polegająca na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków pracowniczych,
• wina pracownika oraz
• związek przyczynowy między zawinionym zachowaniem pracownika a szkodą -mowa tu o tzw. adekwatnym związku przyczynowym, co oznacza, że szkoda musi być normalnym, typowym następstwem działania pracownika.

Jeżeli szkoda została wyrządzona z winy nieumyślnej i powstała w mieniu, które nie zostało powierzone pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się, w takiej sytuacji odpowiedzialność pracownika jest ograniczona. Oznacza to, że pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

W przypadku, gdy pracownik jednym czynem wyrządził kilka szkód, szkody te podlegają sumowaniu, a łączna suma odszkodowania należnego pracodawcy nie może przewyższać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jeżeli zatem wysokość szkody poniesionej przez pracodawcę, na którą składają się koszty rozlanej substancji i zużytych przy sprzątaniu środków przewyższa wysokość 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę to i tak pracodawca nie może dochodzić od pracownika odszkodowania w wysokości wyższej niż równowartość jego 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę.

2. Pracownik odpowiada za rzeczywistą szkodę w mieniu pracodawcy

Pracownik wyrządzający pracodawcy szkodę z winy nieumyślnej ponosi odpowiedzialność za szkodę tylko w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę. Szkoda rzeczywista oznacza zatem uszczerbek w mieniu pracodawcy - nie obejmuje natomiast utraconych korzyści jakie pracodawca by osiągną gdyby szkoda nie zaistniała. Oznacza to, że w sytuacji opisanej w pytaniu pracodawca może obciążyć pracownika kosztem utraconej substancji, która uległa rozlaniu oraz kosztem zużytych czyściw i substancji czyszczących. Do szkody rzeczywistej nie zaliczymy natomiast kosztów przestoju, gdyż koszt przestoju to w rzeczywistości wartość towarów które mogły być w tym czasie wyprodukowane, a które na skutek szkody pracownika nie zostały wytworzone. W związku z powyższym przestój oznaczał dla pracodawcy utracone korzyści a nie rzeczywista stratę.

Ważne!
Przy umyślności liczy się szkoda w pełnej wysokości

Gdyby pracownik wyrządził szkodę z winy umyślnej w takiej sytuacji odpowiadałby zarówno za rzeczywistą szkodę tj. koszt rozlanej substancji, czyściw, środków czyszczących jak również za utracone korzyści, czyli stratę jaką pracodawca poniósł np. na skutek nie wytworzenia z rozlanej substancji określonej ilości towarów.

Podstawa prawna:

• art. 114, art. 115, art. 119, art. 122 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94)

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.