Obowiązki pracownika: przestrzeganie czasu pracy

Przeczytaj także: Zmiana rozkładu czasu pracy: nie ma zastosowania termin 1-tygodniowy

Zażądaj urlopu, ale nie wychodź od razu

Naruszeniem pracowniczego obowiązku przestrzegania czasu pracy jest także zachowanie pracownika polegające na opuszczeniu miejsca pracy, po wystosowaniu żądania urlopu po kilku godzinach świadczenia pracy w tym właśnie dniu.
Z takim pracownikiem można się rozstać, przy czym należy pamiętać, że sama bezprawność jego zachowania nie może stanowić podstawy zwolnienia dyscyplinarnego. Do rozwiązania umowy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 K.p. konieczne są jeszcze wina umyślna lub rażące niedbalstwo (por. wyrok SN z 7 lutego, II PK 162/07).

Czas pracy poświęca się pracy

Czas pracy powinien być wykorzystywany zgodnie ze swoim przeznaczeniem, czyli na wykonywanie zajęć powierzonych przez pracodawcę. Reguła ta znajduje zastosowanie wobec wszystkich pracowników, a więc nawet i tych, którzy piastują stanowiska samodzielne. Niedopuszczalne jest zatem, aby w czasie pracy zatrudniony- bez uprzedniej aprobaty ze strony szefa- zajmował się swoimi prywatnymi sprawami. Analogiczny pogląd w tej kwestii wyraża SN.

W wyroku z 5 czerwca 2007 r. (I PK 5/07, OSNP 2008, Nr 15-16, poz. 212) skład orzekający uznał bowiem, że zatrudniony, który w godzinach przeznaczonych na pracę wykonuje inne czynności bez zgody pracodawcy, narusza podstawowe obowiązki pracownicze. Jeżeli działanie takie jest permanentne, to pracodawca może uznać, iż pracownik naruszył swoje obowiązki w sposób ciężki i w konsekwencji rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym.

W omawianym orzeczeniu podkreślono również, że sprawowanie kierownictwa ze strony pracodawcy, które wyraża się m.in. w wyznaczeniu miejsca i czasu pracy, należy do konstrukcyjnych cech stosunku pracy (art. 22 § 1 K.p.).

Samowolne oddalenie się z firmy

Niemiłych konsekwencji może spodziewać się pracownik, który w godzinach wykonywania pracy porzuca swoje zajęcia i oddala się z firmy. I tak np., w wyroku z 6 lutego 1997 r. (I PKN 72/96, OSNAPiUS 1997, Nr 23, poz. 460) SN stwierdził, że samowolne opuszczenie stanowiska pracy przez dyspozytora pracującego w przedsiębiorstwie komunikacji samochodowej może uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z jego winy.

Warto podkreślić, że decyzja w sprawie zakwalifikowania opuszczenia miejsca pracy bez zgody przełożonego jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych powinna zapadać po uprzednim rozważeniu towarzyszących temu okoliczności, zwłaszcza stanu świadomości i woli pracownika (por. wyrok z 1 października 1997 r., I PKN 300/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 424).

Kwestia kary za samowolne oddalenie się z firmy może zostać uregulowana w przepisach zakładowych. Mogą one przewidywać np., że pracownik, który dopuszcza się tego uchybienia, podlega karze nagany. Należy jednak mieć na względzie, że samowolne opuszczenie miejsca pracy połączone z innym nagannym zachowaniem się pracownika może być ocenione jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych według art. 52 § 1 pkt 1 K.p. nawet wówczas, gdy regulamin pracy kwalifikuje samowolne opuszczenie pracy jako uchybienie uzasadniające zastosowanie kary porządkowej (por. wyrok SN z 22 grudnia 1998 r., I PKN 507/98, OSNP 2000, Nr 4, poz. 132).