Zwolnienia grupowe a ochrona stosunku pracy

Przeczytaj także: Zwolnienia grupowe: komu tylko wypowiedzenie zmieniające?

Ustawa konkretyzuje przypadki, w których stosunek pracy jest chroniony w ograniczonym zakresie tj. odmiennie niż przewidują to przepisy Kodeksu pracy.

Do takiej grupy zaliczają się:

1. pracownicy, którzy są w wieku przedemerytalnym, czyli takim którym brakuje im nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
2. kobiety w ciąży i na urlopie macierzyńskim,
3. ojcowie w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego,
4. pracownicy będący członkami rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,
5. pracownicy będący członkami zarządu zakładowej organizacji związkowej,
6. pracownicy będący członkami zakładowej organizacji związkowej, upoważnieni do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,
7. pracownicy będący członkami specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej;
8. pracownicy będący członkami specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielami pracowników w spółce europejskiej,
9. pracownicy będący członkami specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielami pracowników w spółdzielni europejskiej,
10. pracownicy będący członkami specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawicielami pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek,
11. pracownicy będący społecznymi inspektorami pracy,
12. pracownicy powołani do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego,
13. pracownicy będący członkami rady pracowników lub określonymi w porozumieniu, o którym mowa w art. 24 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, przedstawicielami pracowników uprawnionymi do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nimi konsultacji.

Osoby powyżej wymienione - w czasie trwania okresu ochronnego - objęte są ochroną podlegającą na tym, że pracodawca nie może z nimi rozwiązać stosunku pracy, ale może wypowiedzieć im dotychczasowe warunki pracy i płacy (art. 5 ust. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych). Wypowiedzenie zmieniające będzie sprowadzać się do zmiany warunków pracy, polegającej na zaproponowaniu np. innego stanowiska lub innego wynagrodzenia. Jeżeli zmiana stanowiska będzie wiązać się z obniżeniem wynagrodzenia wówczas pracownikowi przysługiwać będzie dodatek wyrównawczy. Dodatek ten obliczany jest zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

Ponadto pracodawca może – w razie zwolnień grupowych - zastosować wypowiedzenie zmieniające wobec pracowników nieobecnych w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, np. podczas urlopu trwającego, co najmniej trzy miesiące lub podczas innej usprawiedliwionej nieobecności, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 53 kodeksu pracy. W tym jednak przypadku obniżenie wynagrodzenia (w związku z wypowiedzeniem zmieniającym) nie daje prawa do dodatku wyrównawczego.

Dodać należy, że w razie zwolnień grupowych ochroną przed wypowiedzeniem nie są objęci pracownicy będący nieetatowymi członkami kolegium izb obrachunkowych, członkami rady naukowej w jednostce badawczo-rozwojowej i inni, którzy nie zostali wymienieni w art. 5 ust. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych.