Badania lekarskie dla zleceniobiorców

Przeczytaj także: Wstępne badania lekarskie konieczne prawie zawsze

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 kp, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą (art. 304 § 1 kp). Obowiązkiem zleceniodawcy jest zatem zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków podczas świadczenia usług przez zleceniobiorcę.

Natomiast osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (a zatem także zleceniobiorcy) oraz osoby prowadzące w zakładzie działalność gospodarczą mają obowiązek poddawania się wstępnym, okresowym, kontrolnym i innym zaleconym badaniom lekarskim w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę (art. 304 ¹ kp).

Oznacza to, że to pracodawca decyduje, czy skieruje zleceniobiorcę na badania lekarskie, czy też nie.

Potwierdziła to Państwowa Inspekcja Pracy w stanowisku Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z lipca 2007 r. (nr GNP/426/4560-364/07/PE).

Główny Inspektorat Pracy uważa, że wszystko zależy od rodzaju pracy. Jeżeli zagrożenia związane z warunkami pracy lub jej przebiegiem są na tyle duże, że nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne z odpowiednim stanem zdrowia i przeszkoleniem bhp, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilną (będącą podstawą wykonywania pracy np. przez samozatrudniającego się), aby poddała się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp. Przy czym pracodawca może stwierdzić, że ze względu na zagrożenia na danym stanowisku pracy będzie zalecał wykonanie przez zleceniobiorcę tylko jednego z tych obowiązków, np. instruktażu stanowiskowego.

Takie stanowisko potwierdza również orzecznictwo. Jeśli pomimo braku wyraźnego nakazu przeprowadzania szkoleń z zakresu bhp oraz kierowania na badania lekarskie rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy wskazywał na celowość dopuszczania do pracy wyłącznie osób cieszących się odpowiednim stanem zdrowia i przeszkolonych w zakresie bhp, pracodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu bhp (wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 1974 r., II CR 493/74; podobnie: A.Kolosa, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne", 1999/3/45).