Ustanie zatrudnienia a wydanie referencji

Przeczytaj także: Okres wypowiedzenia a wydanie świadectwa pracy

Pytanie: Pracownik znajdujący się w okresie wypowiedzenia zwrócił się do zakładu pracy z prośbą o wydanie pisemnej opinii (referencji). Czy pracodawca jest zobowiązany do wydania takiej opinii pracownikowi?

Odpowiedź: Pracodawca nie jest zobowiązany do wydania pracownikowi referencji (opinii o pracowniku), gdyż żaden przepis prawa nie nakłada na pracodawcę takiego obowiązku. Przepisy nie przewidują także żadnych sankcji związanych z niewydaniem pracownikowi referencji.

1. Wydawanie świadectwa pracy jest obowiązkowe, a referencji nie

W związku z ustaniem zatrudnienia pracodawca ma obowiązek wystawić pracownikowi świadectwo pracy. Niewydanie tego dokumentu lub niedotrzymanie terminu przewidzianego na przekazanie go pracownikowi są obwarowane surowymi sankcjami. W świadectwie pracy mogą znaleźć się jedynie te informacje, które zostały w wymienione w rozporządzeniu dotyczącym zasad wydawania świadectwa pracy (patrz podstawa prawna) oraz w objaśnieniach dołączonych do wzoru świadectwa. Żaden z powyższych dokumentów nie zostawia jednak miejsca na przedstawianie w świadectwie referencji, czyli opinii pracodawcy o pracowniku i wykonywanej przez niego pracy. Mimo iż taka opinia może być cenną wskazówką dla kolejnego pracodawcy i ułatwić pracownikowi podjęcie kolejnego zatrudnienia, żaden przepis nie nakłada na pracodawców obowiązku wydawania referencji o pracowniku.

2. Warto wydawać pracownikom opinie o ich pracy

Potrzeba wyróżnienia się przez pracowników na rynku pracy, a także restrykcyjnie wskazana treść świadectwa pracy oraz jego zwięzła forma przyczyniły się do tego, iż powszechną praktyką stało się wydawanie pracownikom odrębnego dokumentu - opinii o pracowniku, czyli tzw. referencji. W takim dokumencie pracodawca może zawrzeć cenne informacje dotyczące cech osobowości pracownika, wskazać jego osiągnięcia, wysokie kwalifikacje, a także rodzaj wykonywanych w trakcie zatrudnienia zadań. Choć żaden przepis nie nakłada na pracodawcę obowiązku wydawania referencji odchodzącym pracownikom, warto zastanowić się, że wydając opinię możemy zadziałać na swoją korzyść - czyli promocje swojej firmy.

Oczywiście nie każde „rozstanie” z pracownikiem przebiega w przyjaznej atmosferze, jednakże odmowa wydania referencji może spowodować, iż ucierpi na tym również wizerunek byłego pracodawcy. Jeżeli referencje pracownika nie byłyby dla niego korzystne, a mimo to pracownik wnioskuje o ich wydanie, warto wytłumaczyć mu, iż w takiej sytuacji opinia może przynieść więcej szkody niż pożytku. Wyjaśniając sytuację unikniemy ewentualnych zarzutów i złej atmosfery wewnątrz firmy. Jeżeli pracownik wnioskuje o wydanie opinii, warto spełnić jego prośbę, gdyż takie działanie może przyczynić się do budowy dobrej marki firmy na rynku pracy.

3. W referencjach przedstawiamy osobowość pracownika i zakres jego zadań

Decydując się na wydanie referencji byłym pracownikom warto zastanowić się nad zawartością takiego dokumentu. Przede wszystkim nie powinna być to „kalka” świadectwa pracy. Obok danych identyfikacyjnych pracownika dobrze przygotowane referencje powinny zawierać następujące informacje:

• kiedy i czym dokładnie zajmował się pracownik,
• jaki był zakres jego odpowiedzialności,
• z kim współpracował/ilu miał podwładnych,
• jakie były jego największe osiągnięcia,
• jakie kursy/szkolenia ukończył w okresie zatrudniania,
• jakie umiejętności uzyskał dzięki pracy,
• najważniejsze cechy osobowości pracownika itp.

W referencjach warto wspomnieć o tzw. talentach, czyli mocnych stronach pracownika. Talenty to predyspozycje i te cechy pracownika, które go wyróżniają i wpływają na jego szczególną wartość na rynku pracy.

Ważne!
Najlepiej, żeby referencje sporządził bezpośredni przełożony. Istotne jest, aby w miarę możliwości referencje wystawiał przełożony, który miał okazję dobrze poznać odchodzącego pracownika. Powinna to być osoba, która z nim bezpośrednio współpracowała i miała możliwość ocenić podejście pracownika do pracy i jego predyspozycje zawodowe.

Podstawa prawna:

• art. 97 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
• § 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 282).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.