Zwolnienia grupowe: procedury

Przeczytaj także: Zwolnienia grupowe

Ustawa o zwolnieniach grupowych, w przeciwieństwie do ogólnych przepisów kodeksu pracy, daje prawo do zwolnienia pracowników nawet wtedy, gdy brak ku temu przesłanek leżących po stronie pracowników.

Zwolnienia uważane są za „grupowe”, gdy pracodawca - zatrudniający co najmniej 20 pracowników - rozwiązuje stosunki pracy w okresie nie dłuższym niż 30 dni, a procedura ta obejmuje co najmniej:

• 10 pracowników – przy zatrudnieniu mniejszym niż 100 pracowników;
• 10% pracowników – przy zatrudnieniu od 100do 299 pracowników albo;
• 30 pracowników – przy zatrudnieniu co najmniej 300 pracowników.

Procedura zwolnienia grupowego obejmuje cztery główne etapy:

• Konsultacje ze związkami zawodowymi albo z przedstawicielami pracowników. Pracodawca zobligowany jest do przekazania im na piśmie wyjaśnień dotyczących powodów zwolnień, liczby osób, które są nimi objęte oraz okresu w jakim proces ten będzie przeprowadzony. Powinien także poinformować o kryteriach kwalifikowania do zwolnienia i sposobie rozstrzygania kwestii pracowniczych.
• Zawarcie ze związkami zawodowymi porozumienia albo wydanie przez pracodawcę regulaminu zwolnień. Powinno być ono zawarte w terminie 20 dni od rozpoczęcia negocjacji.
• Zawiadomienie powiatowego urzędu pracy. Zakres informacji przekazywanych urzędowi jest taki sam jak w przypadku związków zawodowych, z tą różnicą, że nie obejmuje on sposobu ustalania wysokości świadczeń pieniężnych przysługujących pracownikom.
• Rozwiązanie stosunków pracy. Aby je rozpocząć musi upłynąć minimum 30 dni od daty zawiadomienia urzędu pracy.

Pracownikom objętym zwolnieniami grupowymi należą się pieniądze

Zgodnie z ustawą z 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tzw. „ustawa o zwolnieniach grupowych”) pracownikom objętym zwolnieniami grupowymi przysługują odprawy pieniężne. Podanie ich wysokości jest jedną z najistotniejszych kwestii pracowniczych, które muszą być zawarte w piśmie zawiadamiającym o planowanych zwolnieniach grupowych, kierowanym do związków zawodowych lub przedstawicieli pracowników.
Wysokość odpraw jest ustalana ostatecznie przez pracodawcę. Ich minimalna kwota zależna jest od stażu pracy danej osoby w firmie:

• Odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia przysługuje przy zatrudnieniu u danego pracodawcy krótszym niż 2 lata;
• Odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia przysługuje przy zatrudnieniu trwającym od 2 do 8 lat;
• Odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia należy się pracownikowi zatrudnionemu w firmie dłużej niż 8 lat.

Wysokość odprawy nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Czym grozi nieprzestrzeganie przez pracodawcę zasad zwolnień grupowych?

Ustawa o zwolnieniach grupowych nie przewiduje wprost sankcji karnych za nieprzestrzeganie przepisanych prawem procedur, jednak w takim przypadku zastosowanie znajdą przepisy kodeksu pracy. Chodzi o przepisy przewidujące sankcję za rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy naruszające w sposób rażący przepisy prawa pracy.

Pracodawca może więc zostać ukarany grzywną w wysokości od 1.000 PLN do 30.000 PLN. Poza tym pracodawca, który przeprowadzając zwolnienia grupowe nie dochowa wymogów ustawowych musi się liczyć się z ryzykiem wnoszenia przez zwalnianych pracowników roszczeń. Pracownicy mogą bowiem żądać, w zależności od sytuacji, uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy bądź zapłaty odszkodowania. Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje także wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (zasadniczo nie więcej niż za 2 miesiące, choć w szczególnych przypadkach może to być wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy).

Grzegorz Gołębiewski - aplikant radcowski, Kancelaria Prawna Chajec, Don-Siemion&Żyto (CDZ)