Urlop macierzyński a oddanie dziecka do adopcji

Przeczytaj także: Urlop macierzyński: po powrocie dotychczasowy etat

Sytuację, o której mowa we wstępie, reguluje art. 182 K.p. Przepis ten stanowi, iż pracownicy, która rezygnuje z wychowania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu, w którym dziecko oddała. Omawiane tu zasady znajdują zastosowanie także wobec kobiet świadczących pracę nakładczą (por. § 18 ust. 2 rozporządzenia RM z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą, Dz. U. z 1976 r., Nr 3, poz. 19 ze zm.).

Jeżeli więc pracownica świadomie podjęła decyzję o rezygnacji z macierzyństwa (np. oddając dziecko do adopcji) albo w zawiniony przez siebie sposób nie wykonuje obowiązków względem dziecka, w efekcie czego sąd rodzinny pozbawia ją praw rodzicielskich (ewentualnie je ogranicza), to sytuacja ta wywiera bezpośredni wpływ na długość przysługującego jej urlopu macierzyńskiego. Warto przy tym podkreślić, że rezygnacją z wychowania nie jest:

• czasowe powierzenie dziecka osobie trzeciej, usprawiedliwione przejściowymi przeszkodami w otoczeniu go bezpośrednią pieczą,
• interwencja sądu we władzę rodzicielską matki, o ile nie wiąże się to z odebraniem jej dziecka (por. art. 109-113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Jak już wspomniano powyżej, od czasu „wyzbycia się” dziecka matka nie skorzysta z pozostałej części urlopu macierzyńskiego, która przysługiwałaby jej w przypadku, gdyby zdecydowała się na wychowanie potomka. Należy jednak pamiętać, że nawet w takim przypadku pracownica ma prawo do minimalnego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni od dnia porodu.

Skrócenie urlopu macierzyńskiego w sytuacji, o której tu mowa następuje z mocy prawa. Do pracownicy należy:

• powiadomienie zakładu pracy o rezygnacji z wychowania dziecka i oddanie go pod opiekę innej osoby,
• wcześniejsze przystąpienie do pracy.

Poinformowanie pracownicy o powyższych obowiązkach leży w gestii pracodawcy. Zatrudniona powinna co najmniej zdawać sobie sprawę z wymogów wiążących się z urlopem macierzyńskim. Niestawienie się w pracy we wcześniejszym terminie może bowiem być równoznaczne ze zwolnieniem dyscyplinarnym (por. art. 52 K.p.) z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (por. art. 100 K.p.)