Upadłość transgraniczna w UE

Przeczytaj także: Mniej upadłości firm?

Normy te regulują także skutki prawne, jakie orzeczenie polskiego sądu gospodarczego w sprawie upadłościowej wywoła w innym państwie UE. Instytucja upadłości transgranicznej umożliwia koordynację krajowych postępowań upadłościowych, a jej głównym celem jest objęcie majątku dłużnika położonego we wszystkich krajach, w których prowadził on działalność, pomimo wszczęcia postępowania upadłościowego jedynie w jednym z takich krajów.

Główne postępowanie upadłościowe

Wszczynane jest przez sąd państwa członkowskiego z jurysdykcją międzynarodową. Przysługuje ona sądowi państwa członkowskiego, na obszarze którego zlokalizowane jest „centrum podstawowych interesów dłużnika” - miejscowość, w której dłużnik kieruje swoimi interesami. Centrum podstawowych interesów dłużnika - osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą to miejsce, w którym znajduje się jej przedsiębiorstwo czy też praktyka.

Postępowanie to, podobnie jak postępowanie upadłościowe zainicjowane przed polskim sądem, zmierza do ustalenia majątku dłużnika, sporządzenia listy wierzytelności, sprzedaży tegoż majątku (bądź zawarcia układu z wierzycielami – w przypadku ogłoszenia tzw. upadłości układowej) oraz zaspokojeniu wierzycieli. Szczegółowe zasady prowadzenia tego postępowania będą jednak zawsze uzależnione od regulacji prawnej, jaka obowiązuje w państwie wszczynającym takie postępowanie główne.

Wtórne postępowania terytorialne

Wobec tego samego dłużnika – niezależnie od wszczęcia głównego postępowania upadłościowego – może toczyć się jedno albo więcej tzw. wtórnych postępowań terytorialnych, opartych na prawie lokalnym. Taka procedura może być wszczęta tylko w tych państwach członkowskich, w których dłużnik prowadzi działalność gospodarczą w sposób nietymczasowy, na przykład przez oddział przedsiębiorstwa w danym państwie UE.

Od chwili wszczęcia postępowania wtórnego majątek i stosunki prawne nim objęte zostaną wyłączone z postępowania głównego. Wtórne postępowanie terytorialne ma zawsze charakter postępowania likwidacyjnego, tzn. polegającego na spieniężeniu i spłaceniu zobowiązań.

Główne postępowanie upadłościowe obejmie majątek dłużnika nie tylko w jednym państwie

Postępowanie upadłościowe obejmuje nie tylko majątek dłużnika położony na terytorium państwa członkowskiego, w którym postępowanie to zostało wszczęte, ale także majątek znajdujący się w innych państwach członkowskich. Wierzyciel, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie wszczęcia postępowania głównego, także ma możliwość zaspokojenia swych należności w tym postępowaniu.

• Takie postępowanie będzie prowadzone zgodnie z prawem państwa członkowskiego, na obszarze którego zostało wszczęte (tzw. reguła lex concursus).
• Zastępuje ono przepisy krajowego międzynarodowego prawa prywatnego, zapobiegając tzw. forum shopping - przenoszeniu przez przedsiębiorców (czy też innych dłużników) swych aktywów z jednego do drugiego państwa członkowskiego. W takim bowiem przypadku ww. centrum podstawowych interesów dłużnika mogłoby się znajdować znów w innym państwie członkowskim. Powołana zasada prowadzi do uniknięcia tego typu działań. Powyższe przenoszenie aktywów nie będzie zatem miało wpływu na zmianę właściwości sądu oraz prawa właściwego, które znajdzie zastosowanie do wszczętej upadłości.