Pirackie programy w firmie a zwolnienie dyscyplinarne

Przeczytaj także: Dyscyplinarka a samowolne opuszczenie miejsca pracy

Decydując się na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 K.p.) trzeba pamiętać, że jest to nadzwyczajny sposób rozstania z podwładnym, który powinien znajdować zastosowanie jedynie w wyjątkowych okolicznościach. Należy się więc zastanowić, czy korzystanie przez pracownika z nielegalnego oprogramowania można zakwalifikować do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych umożliwiającego natychmiastowe zwolnienie?

Do nowelizacji z 1996 r. Kodeks pracy precyzował, iż za „ciężkie naruszenie
podstawowych obowiązków pracowniczych” uznawane jest w szczególności:

• zakłócenie porządku i spokoju w zakładzie pracy,
• opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
• stawianie się do pracy w stanie po użyciu alkoholu lub spożywanie alkoholu w czasie pracy,
• dokonanie nadużyć w zakresie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń socjalnych.

Wraz z nowelizacją ustawodawca zrezygnował z katalogu przewinień, które szczególnie mogą być kwalifikowane jako ciężkie naruszenie obowiązków względem pracodawcy, dając tym samym zatrudniającym większą swobodę oceny zachowań pracowników umożliwiających natychmiastowe zwolnienie.

Aktualna linia orzecznicza wskazuje, że rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 K.p. musi być poparte rażącym niedbalstwem bądź winą umyślną pracownika (por. wyrok SN z 21 lipca 1999 r., I PKN 169/99, OSNAPiUS 2000, Nr 20, poz. 746). W praktyce chodzi tu więc o zawinione działania pracownika, które zaowocowały zagrożeniem interesów bądź istotną szkodą w mieniu pracodawcy (por. wyrok SN z 23 września 1997 r., I PKN 274/97, OSNAPiUS 1998, Nr 13, poz. 396). Czy takim działaniem mogło być zainstalowanie na firmowym komputerze nielicencjonowanego oprogramowania?

Biorąc m.in. pod uwagę, że używanie pirackich aplikacji w komputerach należących do zakładu pracy zawsze obciąża pracodawcę (nawet wówczas, gdy podwładny korzysta z nich bez wiedzy i zgody szefa), zasadne wydaje się uznać, iż pracownik, który zainstalował nielegalne programy zagroził interesowi pracodawcy, a więc dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Podobny pogląd wyraził SN w wyroku z 16 listopada 2004 r. (I PK 36/04), stwierdzając, iż korzystanie w pracy przez pracownika zajmującego stanowisko kierownicze z nielegalnych programów komputerowych jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych i może stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p.

A zatem, w sytuacji, o której mowa we wstępie, kierownik używający pirackiego oprogramowania na firmowym sprzęcie komputerowym musi liczyć się, że swoim postępowaniem naraża się na utratę posady- szef ma bowiem prawo zwolnić go w trybie natychmiastowym.

WAŻNE!

Pracodawca powinien pamiętać, że piractwo komputerowe może przybierać różnorodne formy. Niedozwolone jest zarówno instalowanie nielegalnego oprogramowania, jak i np. instalacja programu na większej ilości komputerów, niż przewiduje to licencja na jego użytkowanie.