Proces przejęcia lub połączenia firmy

Przeczytaj także: Przejęcia i fuzje w legislacji UE

Wybór strategii powinien uwzględniać szereg aspektów takich jak:

• struktura organizacyjna i własnościowa nabywcy (w szczególności ewentualny udział podmiotu działającego w strukturach międzynarodowych skutkujący możliwością optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem korzyści wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania);
• struktura majątkowa i organizacyjna przejmowanej firmy oraz jej klientela;
• cele rynkowe planowanej transakcji (nacisk na pozyskanie składników majątkowych czy wykorzystanie renomy przejmowanej firmy);
• specyfika rynku, na którym funkcjonuje przejmowane przedsiębiorstwo (działalność reglamentowana np. przedsiębiorstwo energetyczne) oraz aktualna sytuacja rynkowa,
• ograniczenie ryzyka dla nabywcy,
• optymalizacja transakcji pod względem podatkowym oraz wiele innych.

W przypadku fuzji niezwykle istotnym aspektem jest również optymalny dobór formy prawnej dla podmiotu mającego powstać w wyniku przeprowadzenia transakcji. W przypadku wielu transakcji nabycia firmy - ze względu na jej wartość lub podmioty w niej uczestniczące - kluczowym zagadnieniem może okazać się uniknięcie ryzyka uznania transakcji za praktykę ograniczającą konkurencję w postaci niedozwolonej koncentracji przedsiębiorców. Przejęcie firmy czy też większościowego pakietu udziałów w spółce, jako tzw. koncentracja podmiotów w rozumieniu przepisów antymonopolowych, wymagać może zgłoszenia Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

W przypadku podmiotu zainteresowanego zbyciem swojej firmy kluczowym aspektem przed transakcją jest przygotowanie samej firmy do takiego zdarzenia (uporządkowanie kwestii formalnych – wpisy do ksiąg wieczystych, aktualizacja wygasłych pozwoleń; usprawnienie organizacji poprzez zastosowanie odpowiednich procedur; zarejestrowanie znaków towarowych, przyjrzenie się kontraktom ze stałymi kontrahentami, kluczowymi pracownikami, itp.). Jest to faza często niezauważana przez przedsiębiorców, która w efekcie końcowym rzutuje negatywnie na cenę proponowaną przez kupującego.

List intencyjny

Rozpoczęcie procesu przejęcia zwykle rozpoczyna podpisanie przez strony tzw. listu intencyjnego (letter of intent - LOI). Ważnym elementem tego dokumentu jest wzajemne zapewnienie sobie przez strony choćby czasowej wyłączności na prowadzone negocjacje. Z punktu widzenia zbywcy istotne jest również zawarcie w liście intencyjnym zobowiązania do zachowania poufności danych dotyczących zbywanego przedsiębiorstwa, w szczególności know-how, kontaktów handlowych, stosunków z dostawcami, odbiorcami itp. W praktyce bowiem jako potencjalny nabywca występuje często konkurent rynkowy zbywcy.

Udostępnienie tych informacji jest niewątpliwie warunkiem koniecznym podjęcia decyzji o zakupie, jednak nie zawsze korzystnym dla sprzedającego, albowiem konkurent jeszcze przed zawarciem transakcji (o ile w ogóle do niej dojdzie) uzyskuje istotne informacje na temat konkurującego przedsiębiorstwa. Każdorazowo tego typu zagadnienie powinno być przedmiotem szczególnej uwagi, mającym odzwierciedlenie w treści podpisanego dokumentu. Nie należy również zapominać, że jednym z celów listu intencyjnego jest osiągnięcie zamierzonego efektu psychologicznego w związku z toczącymi się negocjacjami. Podpisanie tego dokumentu, pomimo iż nie rodzi ono obowiązku zawarcia umowy definitywnej, stwarza niewątpliwie wrażenie, że druga strona poważnie traktuje cała transakcję.