Zasada uprzywilejowania pracownika a K.c.

Przeczytaj także: Umowa o pracę: rodzaj pracy niezbędnym elementem

Zgodnie z art. 18 § 1 K.p. postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne niż przepisy prawa pracy. Jest to tzw. zasada uprzywilejowania pracownika, która w praktyce oznacza, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca zatrudnił pracownika na lepszych zasadach niż wynika to z przepisów prawa pracy.

Jak podkreślił SN w wyroku z 19 września 2002 r. (I PKN 592/01, OSNP 2004, Nr 9, poz.155), umową o pracę, zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 18 K.p., można wprowadzać do treści stosunku pracy postanowienia (świadczenia) korzystniejsze niż zawarte w przepisach prawa pracy. Do treści stosunku pracy można również wprowadzić świadczenia w ogóle nieprzewidziane w przepisach prawa pracy, bądź też przewidziane jedynie dla danej grupy pracowników.

A zatem, zasadniczo firma, której zależy na pozyskaniu kompetentnego fachowca, może zgodzić się na żądane przez niego warunki, znacznie lepsze od proponowanych przez przepisy prawa pracy. Należy jednak pamiętać, że zobowiązanie pracodawcy ponad obowiązujący przepis jest wiążące i może być skutecznie dochodzone przez pracownika.

Strony stosunku pracy mają również prawo do ustalenia w umowie o pracę odszkodowania za wadliwe jej rozwiązanie, wyższego niż przewidują to przepisy art. 58 K.p. W takim wypadku postanowienia dotyczące podwyższenia odszkodowania powinny jednak podlegać ocenie pod względem ich zgodności z zasadami współżycia społecznego- art. 58 § 2 K.c. w zw. z art. 300 K.p. (por. wyrok SN z 22 stycznia 2004 r., I PK 203/03, OSNP 2004, Nr 22, poz. 386). Dlaczego?

A mianowicie, art. 18 K.p. reguluje jedynie sytuację, w której dochodzi do „zgrzytu” między normami prawa a postanowieniami umowy o pracę. Nie poświęca natomiast uwagi ewentualnemu konfliktowi zapisów umowy z zasadami współżycia społecznego. Można więc uznać, że kwestia ta nie została uregulowana w K.p., w efekcie czego w szczególnych wypadkach może znaleźć tu zastosowanie art. 58 § 2 K.c., który wyraźnie stanowi, iż czynności prawne godzące w zasady współżycia społecznego są nieważne.

Rodzi się zatem pytanie, czy per analogiam przypadek omawiany we wstępie może być również oceniany na gruncie zgodności z zasadami współżycia społecznego?