Wypadek przy pracy: przyczyną stres psychiczny?

Przeczytaj także: Wypadek przy pracy: przyczyną zbyt ciężka praca?

W poszukiwaniu definicji wypadku przy pracy należy zajrzeć do ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W myśl art. 3 ust. 1 tej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Co ważne, przepisy ustawy znajdują zastosowanie również wobec osób, które uległy wypadkowi przy pracy wykonywanej w oparciu o umowę agencyjną, umowę zlecenie lub umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (art. 3 ust. 3 pkt 6 ustawy).

O ile pojęcie „nagłe zdarzenie, które nastąpiło w związku z pracą” nie przysparza wielu wątpliwości interpretacyjnych, o tyle niejednokrotnie problem stanowi ustalenie, co było zewnętrzną przyczyną wypadku. Najwięcej kontrowersji pojawia się wokół przypadków, gdzie możliwą nieszczęśliwego zdarzenia przy pracy jest stres psychiczny, którego konsekwencją jest zawał serca pracownika. SN wypowiadał się w tej kwestii niejednokrotnie, ale pomimo to nie zostało ustalone jednoznaczne stanowisko w tej kwestii. Rozmiar stresu jest zawsze rozpatrywany w odniesieniu do partykularnej sytuacji i stąd też biorą się wszystkie rozbieżności w orzecznictwie.

I tak np., w wyroku z 24 marca 1995 r. (II PRN 1/95, OSNAP 1995, Nr 17, poz. 216) SN uznał, że przeżycie wewnętrzne (emocje o znacznym nasileniu), którego efektem są negatywne skutki w organizmie pracownika, może zostać zakwalifikowane jako zewnętrzna przyczyna powodująca wypadek, pod warunkiem że powstało w następstwie zdarzeń nietypowych dla stosunków pracowniczych.