Umowa o zakazie konkurencji a brak określenia odszkodowania

Przeczytaj także: Czym jest działalność konkurencyjna?

Kodeks pracy (art. 101[1] KP i nast.) przewiduje możliwość zobowiązania pracownika do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej względem pracodawcy na podstawie pisemnej umowy o zakazie konkurencji zawieranej pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Obowiązek powstrzymywania się przez pracownika od działalności konkurencyjnej może dotyczyć zarówno okresu zatrudnienia u pracodawcy, względem którego zakaz konkurencji jest ustanawiany – w takiej sytuacji brak jest wymogu określenia odszkodowania dla pracownika, jak i okresu po ustaniu zatrudnienia u pracodawcy, względem którego zakaz konkurencji jest ustanawiany – w takim wypadku należy określić odszkodowanie należne pracownikowi, przy czym zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy dotyczy pracowników mających dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Zgodnie z art. 101[2] § 1 zd. 2 KP, w umowie (przyp. o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy) określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

W przypadku, gdy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie zawiera postanowień w zakresie odszkodowania należnego pracownikowi z tytułu powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, umowa ta nie jest nieważna, a zastosowanie znajdują w szczególności postanowienia art. 101[2] § 3 zd. 1 KP, zgodnie z którym odszkodowanie, (…), nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. Takie stanowisko potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego, a w szczególności:

• wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 2001 roku, I PKN 742/2000 (publ. OSNP 2003/24 poz. 588), teza 1 – umowa przewidująca nieodpłatny zakaz działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy nie jest nieważna, lecz klauzula o nieodpłatności zostaje automatycznie zastąpiona przez odszkodowanie gwarantowane w art. 101[2] § 3 KP;
• uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 3 grudnia 2003 roku, III PZP 16/2003 (publ. OSNP 2004/7 poz. 116) – w razie nieuzgodnienia przez strony w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy odszkodowania za powstrzymanie się od prowadzenia działalności konkurencyjnej (art. 101[2] § 1 KP), pracownikowi – zgodnie z art. 56 KC w związku z art. 300 KP – przysługuje odszkodowanie w minimalnej wysokości określonej w art. 101[2] § 3 KP;
• wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 19 lipca 2005 roku, II PK 388/2004 (publ. Gazeta Prawna 2005/143 str. 29), zd. 2 – gdy strony nie uregulowały umownie wysokości wypłacanego odszkodowania za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej za okres po ustaniu stosunku pracy, to zastosowanie znajdzie przepis art. 101[2] § 3 KP, określający jego minimalną wysokość.

Zatem, pomimo braku uregulowania w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy kwestii związanych z odszkodowaniem należnym pracownikowi z tytułu zakazu konkurencji, umowa ta jest ważna, pracownik jest zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej względem pracodawcy, a pracodawca – do wypłaty pracownikowi odszkodowania zgodnie z art. 101[2] § 3 KP, tj. odszkodowania w wysokości 25% wynagrodzenia otrzymanego przez Pracownika przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji.