Zespół powypadkowy - powołanie i kompetencje

Przeczytaj także: Podróż służbowa a wypadek przy pracy

Wypadek przy pracy generuje po stronie pracodawcy różne powinności. Najogólniejsze z nich wynikają z Kodeksu pracy. Konkretyzuje je m.in. rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (dalej: „rozporządzenie”). W tymże akcie ustawodawca zawarł również przepisy mówiące o zasadach powołania i kompetencjach jednostki nazywanej „zespołem powypadkowym”.

Skład zespołu powypadkowego

W razie zaistnienia wypadku przy pracy jednym z najistotniejszych obowiązków pracodawcy jest ustalenie okoliczności i przyczyn zdarzenia. W tym celu musi powołać właśnie zespół powypadkowy. Co do zasady w jego skład wchodzą (§ 3 rozporządzenia):

• pracownik służby bhp,
• społeczny inspektor pracy.

W przypadku, gdy na pracodawcy nie ciąży wynikający z art. 237¹¹ § 1 K.p. obowiązek tworzenia służby bhp, skład zespołu powypadkowego tworzą (§ 4 ust. 1 rozporządzenia):

• pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy,
• społeczny inspektor pracy.

Natomiast w firmie, w której nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bhp, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w tej dziedzinie (§ 4 ust. 4 rozporządzenia).

Może się jednak zdarzyć, że pracodawca ze względu na małą liczbę zatrudnionych nie będzie w stanie dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w dwuosobowym składzie. Wówczas okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy powinien ustalić zespół powypadkowy w składzie (§ 5 rozporządzenia):

• pracodawca oraz
• specjalista spoza zakładu pracy.

Zakres kompetencji

Zespół powypadkowy musi przystąpić do działania niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku. Na jego barkach spoczywa ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności (§ 6 ust. 1 rozporządzenia):

• dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
• jeżeli jest to konieczne, sporządzenie szkicu lub wykonanie fotografii miejsca wypadku,
• wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli pozwala na to stan jego zdrowia,
• zebranie informacji dotyczących zdarzenia od świadków wypadku,
• zasięgnięcie opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,
• zebranie innych dowodów dotyczących zajścia,
• dokonanie prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
• określenie środków profilaktycznych oraz wniosków, w szczególności wynikających z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Wszelkich ustaleń zespół powypadkowy powinien dokonywać w oparciu o materiały zebrane przez organy, które prowadzą dochodzenie lub śledztwo w danej sprawie, o ile oczywiście materiały te mogą zostać udostępnione (§ 6 ust. 3 rozporządzenia).

Ponadto przy ustaleniu przyczyn wypadku, który miał rozmiary katastrofy albo też spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, zespół powypadkowy może wykorzystywać również materiały zgromadzone przez zespół specjalistów, powołany przez właściwego ministra, wojewodę lub organ sprawujący nadzór określony w art. 237¹⁴ K.p. (§ 6 ust. 4 rozporządzenia).

Jeżeli do wypadku doszło na terenie innej firmy, powołanie zespołu powypadkowego leży w gestii pracodawcy poszkodowanego. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku odbywa się wówczas w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek (§ 7 ust. 1 rozporządzenia).