Świadczenia ZFŚS a sytuacja materialna pracownika

Przeczytaj także: Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych - zasady tworzenia i rezygnacji

Ustawa nie wskazuje przy tym, w jaki sposób osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia ma udokumentować fakt spełnienia tychże kryteriów. Tę kwestię ustawodawca pozostawił bowiem uznaniu pracodawcy, który w regulaminie ZFŚS – uzgadnianym ze związkami zawodowymi lub z przedstawicielem załogi – powinien określić zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej (art. 8 ust. 2 ustawy o ZFŚS).

Co wpływa na sytuację materialną pracownika?

W praktyce najczęstszym kryterium decydującym o przyznaniu pomocy z funduszu socjalnego jest sytuacja materialna pracownika. Zdarzenia losowe, wpływające na sytuację życiową (np. pożar domu, zalanie) lub rodzinną (np. ciężka choroba) zdarzają się bowiem sporadycznie. Natomiast sytuacja materialna ma tę zaletę, że daje się dość łatwo zdefiniować i pogrupować w kategorie (szerzej na ten temat w Temacie numeru pt. „Świadczenia rzeczowe finansowane ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych”), przez które to zabiegi można jej nadać zobiektywizowany (tj. pozbawiony subiektywizmu) charakter. Błędne jest jednak mniemanie, że sytuacja materialna pracownika jest zupełnie prostym i nieskomplikowanym kryterium, dla którego wyznaczenia wystarczy jedynie ustalenie wysokości uzyskiwanych przez osobę uprawnioną zarobków u danego pracodawcy. Bez wątpienia bowiem zależy ona ponadto (i to w równym stopniu) od posiadania dodatkowych źródeł dochodu oraz od liczby i ewentualnych zarobków osób, które wraz z nim prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Zatem w każdym przypadku sytuacja pracownika lub innej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu wymaga wyjaśnienia, ustalenia i oceny (wyrok SN z 8.5.2002 r., I PKN 267/2001, OSNP z 2004, Nr 6, poz. 99).

Przykład
Dwóch informatyków otrzymuje pensję w wysokości 3 000 zł. Gdyby oceniać ich sytuację materialną jedynie na tej podstawie, byłaby ona taka sama. Jednakże jeden z nich posiada dodatkowe źródło dochodu (od 1000 do 2 000 zł miesięcznie), gdyż na umowy zlecenia przygotowuje programy komputerowe dla firm zewnętrznych. Uwzględniając tę informację sytuacja materialna obu pracowników zaczyna się różnicować. Gdyby zaś dodatkowo wziąć pod uwagę to, że jeden z panów jest osobą samotną, a drugi posiada na utrzymaniu niepracującą żonę oraz dwoje dzieci – ich sytuacja materialna zmienia się diametralnie.