Kara porządkowa: jedno naruszenie - jedna sankcja

Przeczytaj także: Odpowiedzialność pracowników: kara porządkowa

Niewątpliwie ukaranie podwładnego było zasadne. Należy się jednak zastanowić, czy wszystkie zastosowane sankcje były zgodne z prawem. Katalog dopuszczalnych kar porządkowych jest wyczerpująco przedstawiony w art. 108 K.p., obejmuje on:

• karę upomnienia,
• karę nagany oraz
• karę pieniężną.

Co ważne, kary niemajątkowe można nałożyć na pracownika w każdym przypadku uzasadniającym zastosowanie wobec niego odpowiedzialności porządkowej (nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy). Kara pieniężna jest natomiast uzasadniona jedynie w ściśle określonych przypadkach, należą do nich:

• nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
• nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych,
• opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia,
• stawianie się do pracy w stanie nietrzeźwym,
• spożywanie alkoholu na terenie zakładu pracy.

W świetle powyższego zasadne byłoby więc zastosowanie zarówno kary majątkowej, jak i niemajątkowej. Jednak w obowiązującej obecnie doktrynie prawa pracy przyjęło się, iż za jeden czyn (jedno naruszenie obowiązków pracowniczych) można ukarać jedną karą porządkową. Dlatego też, w omawianym przypadku, pracodawca powinien powziąć decyzję o zastosowaniu wobec pracownika albo kary nagany albo też kary pieniężnej.

Co ważne, kara porządkowa nie musi być jedyną zastosowaną wobec pracownika sankcją- jej wymierzenie nie przesądza bowiem o niemożliwości uznania nagannego zachowania pracownika za przesłankę wypowiedzenia mu umowy o pracę (por. wyrok SN z 25 października 1995 r., I PRN 77/95, OSNAPiUS 1996, Nr 11, poz. 153).

Katalog kar, o którym mówi art. 108 K.p., ma charakter zamknięty. W praktyce oznacza to, że zastosowanie wobec niesubordynowanego podwładnego innej kary, niż wynikająca z omawianego przepisu, należy uznać za naruszenie praw pracowniczych. Dlatego też, poinformowanie współpracowników ukaranego o zastosowanej wobec niego karze godziło w obowiązujący porządek prawny. O tego rodzaju sankcji nie wspominają bowiem przepisy prawa pracy. Kroki podjęte w tym zakresie przez pracodawcę należy więc ocenić krytycznie. Konieczne jest przy tym pamiętać, że zastosowanie kary nieprzewidzianej w przepisach prawa pracy może zostać uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 4 K.p.), za które grozi kara grzywny od 1000 zł do 30000 zł.

Warto tu wspomnieć, że pracodawca nie ma obowiązku gradacji kar porządkowych. W związku z tym możliwe jest zastosowanie wobec pracownika, który nigdy wcześniej nie był karany, kary grzywny za pierwsze naruszenie przez niego praw pracowniczych.