Czym jest czas pracy i co się do niego wlicza?

Przeczytaj także: Jakie przerwy w pracy wlicza się do czasu pracy?

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 §1 KP). Jak łatwo dostrzec, powyższa definicja nie utożsamia czasu pracy z faktycznym świadczeniem przez pracownika pracy lecz jest od niego szersza.

Przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy rozumie się psycho-fizyczną gotowość pracownika do wykonywania pracy określonej w treści umowy o pracę. Za niewystarczające należy więc uznać samo stawienie się pracownika do pracy, jeżeli jego stan psycho-fizyczny uniemożliwia mu świadczenie pracy.

Przykład

Kamil P. – murarz stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości. W związku z powyższym brygadzista nie dopuścił go w tym dniu do pracy. Praca na budowie należy do szczególnie niebezpiecznych. Wiąże się ona bowiem z pracą na wysokości, przy użyciu urządzeń elektrycznych, w związku z czym wymaga od pracownika pełnej percepcji. Stawienie się przez murarza do pracy w stanie nietrzeźwości wyłącza jego gotowość psycho-fizyczną do jej wykonywania, zatem czas spędzony na terenie budowy nie będzie wliczony do czasu pracy.

Okresy wliczane do czasu pracy

Do czasu pracy wlicza się – oprócz czasu efektywnej pracy i okresów pozostawania w dyspozycji pracodawcy – również inne okresy, takie jak:

• 15-minutową przerwę w pracy, przysługującą każdemu pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin (art. 134 KP),
• przerwy na karmienie dziecka piersią (art. 187 KP),
• przerwy wprowadzone dla pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia (art. 145 KP),
• 5-minutowe przerwy w pracy, które przysługują po każdej godzinie pracy przy monitorze ekranowym (§7 rozp. MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, Dz.U. Nr 148, poz. 973),
• 15-minutową przerwę na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek dla pracowników niepełnosprawnych (art. 17 ustawy z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. Nr 123, poz. 776 ze zm.),
• 30-minutową przerwę dla pracownika młodocianego, którego dobowy wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny (art. 202 §31 KP),
• czas nauki pracownika młodocianego w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy (art. 202 §3 KP),
• czas badań lekarskich pracownic w ciąży, które muszą odbyć się w godzinach pracy (art. 185 §2 KP),
• czas okresowych lub kontrolnych badań lekarskich, które zostały przeprowadzone w godzinach pracy (art. 229 §3 KP),
• czas trwania szkoleń z zakresu bhp (art. 237³ §3 KP).

Do prawidłowego zaplanowania czasu pracy konieczna jest znajomość relacji zachodzących między nim, a czasem dyżuru, szkoleń oraz podróży służbowej.