Ochrona przedemerytalna a wypowiedzenie umowy o pracę

Przeczytaj także: Likwidacja stanowiska pracy: co dalej z pracownikiem?

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę

Zgodnie z art. 39 K.p., pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, pod warunkiem, że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury wraz z osiągnięciem tego wieku. Przez wiek emerytalny należy tu rozumieć normalny wiek, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym, a więc 60 lat dla kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn. Co ważne okres ochrony dotyczy tylko i wyłącznie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc nie obejmuje ani świadczeń emerytalnych z III filaru, ani też z innych systemów emerytalnych.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę na czas nieokreślony oraz umowy na czas określony, jeżeli może być rozwiązana przed upływem okresu, na który została zawarta. Co ważne, ochrona, o której tu mowa, w analogiczny sposób obejmuje wypowiedzenie wynikających z umowy warunków pracy i płacy w trybie art. 42 K.p. Zasadniczo więc, pracodawca nie ma również prawa wręczyć pracownikowi w wieku przedemerytalnym wypowiedzenia zmieniającego.

Zakaz wypowiedzenia umowy o pracę nie obowiązuje natomiast w ciągu 4 lat poprzedzających przejście na wcześniejszą emeryturę (uchwała SN z 12 maja 1976 r., I PZP 14/76, OSNCP 1976, Nr 11, poz. 242) oraz w przypadku, gdy pracownik był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy (uchwała SN z 11 czerwca 1991 r., I PZP 19/91, OSNCP 1992, Nr 1, poz. 14).

Inaczej przy zwolnieniu grupowym

Ochronę pracowników w wieku przedemerytalnym wynikającą z przepisów Kodeksu pracy zawęża nieco ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej ustawa). Przy czym, regulacje tej ustawy znajdują zastosowanie jedynie w odniesieniu do pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników.

W myśl art. 5 pkt 5 ustawy, pracodawca, który dokonuje zwolnienia grupowego z przyczyn niedotyczących pracowników, ma prawo wypowiedzieć pracownikowi korzystającemu z ochrony przedemerytalnej dotychczasowe warunki pracy i płacy. Ciągle jednak nie może wypowiedzieć mu u umowy o pracę- w tym zakresie obowiązują nadal przepisy Kodeksu pracy. A zatem, przy zwolnieniu grupowym możliwe jest jedynie pogorszenie warunków pracy chronionych pracowników poprzez wręczenie im wypowiedzenia zmieniającego. Może to w efekcie doprowadzić do rozwiązania umowy o pracę- pracownik ma bowiem prawo nie przyjąć zaproponowanych mu warunków- ale sam pracodawca umowy rozwiązać nie może.