Spory ze stosunku pracy - polubowne rozwiązania

Przeczytaj także: Rozwiązywanie sporów: arbitraż i mediacja

Zgodnie z art. 243 K.p., pracodawca i pracownik powinni dążyć do polubownego załatwienia sporu ze stosunku pracy. Metod, którymi można posłużyć się przy na ugodowym rozwiązywaniu problemów jest kilka. Należy tu wymienić:

• postępowanie przed komisją pojednawczą,
• ugodę pozasądową,
• mediację,
• wniosek o zawezwanie do próby ugodowej,
• ugodę sądową,
• Sąd Polubowny (umowa o arbitraż).

Rozpatrzmy więc każdy z partykularnych sposobów.

Postępowanie przed komisją pojednawczą

Postępowanie przed sądem pracy może być we wszystkich rodzajach sporów poprzedzone postępowaniem przed komisją pojednawczą, o ile taka funkcjonuje w zakładzie pracy. Komisja zajmie się jednak jedynie sprawą wszczętą z inicjatywy i na wniosek pracownika. Z wnioskiem o wszczęcie postępowania pojednawczego ma prawo wystąpić każdy pracownik (art. 248 § 1 K.p.).

Jeżeli pracodawca, który zawarł ugodę przed komisja pojednawczą, nie wywiązuje się z jej postanowień, to warunkiem wyegzekwowania przez pracownika zobowiązań przyjętych w ugodzie jest uzyskanie klauzuli wykonalności od sądu pracy. W tym celu należy złożyć do sądu stosowny wniosek. Postanowienie sądu odnośnie wykonania ugody zawartej przez strony stosunku pracy jest (w myśl art. 776 K.p.c.) jednocześnie tytułem wykonawczym.

Co ważne, sąd, który stwierdzi, że ugoda narusza prawo lub zasady współżycia społecznego niewątpliwie odmówi nadania jej klauzuli wykonalności. Nie oznacza to jednak, że pracownik ma związane ręce- może dochodzić niezgodności ugody z prawem, ale tym razem już na zasadach ogólnych (art. 255 K.p.).

Zatrudniony ma również prawo wystąpić do sądu z żądaniem uznania ugody za bezskuteczną. Jest to dopuszczalne, jeżeli uzna, że zawarte porozumienie godzi w jego słuszny interes. Na taki krok trzeba się zdecydować w ściśle określonych terminach (art. 256 K.p.):

• przed upływem 14 dni od zawarcia ugody dotyczącej roszczeń o wypowiedzenie, wygaśnięcie, rozwiązanie lub odmowę nawiązania stosunku pracy,
• w terminie 30 dni od zawarcia ugody w sprawie pozostałych roszczeń.

W przypadku natomiast, gdy postępowanie nie doprowadzi do zawarcia przez strony ugody, pracownik może w ciągu 14 dni od jego zakończenia żądać, aby komisja przekazała sprawę sądowi pracy. W takiej sytuacji niepotrzebny jest osobny pozew, bowiem zastępuje go wniosek pracownika o polubowne rozpatrzenie sprawy. Pracownik nie musi jednak korzystać z tej drogi, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zamiast tego żądania złożył pozew do sądu na zasadach ogólnych (art. 254 K.p.).