Przedawnienie roszczeń ze stosunku pracy

Przeczytaj także: Czym jest przedawnienie długu? Jakie są terminy przedawnienia?

Omawiane zagadnienie ma szczególna wagę również ze względu na to, że terminów przedawnienia, o których mówi Kodeks pracy, strony nie mogą na drodze czynności prawnych ani przedłużać, ani też skracać. Przepisy w tym zakresie mają bowiem charakter bezwzględnie obowiązujący. Nie jest więc np. możliwe, aby w umowie o pracę albo w regulaminie pracy znalazły się zapisy skracające, czy przedłużające te terminy, nawet gdyby miały być korzystne dla pracownika.

Podstawowym terminem przedawnienia wszelkich roszczeń wynikających ze stosunku pracy, bez względu na to, czy wierzycielem jest pracownik czy pracodawca, jest okres trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 K.p.), a więc od dnia, w którym dłużnik powinien spełnić świadczenia na rzecz wierzyciela (wyrok SN z 17 lutego 1982 r., III PZP 3/81 oraz wyrok SN z 15 września 1978 r., IV PR 205/78, niepubl.). W niektórych jednak sytuacjach początek biegu przedawnienia nie jest uzależniany od wymagalności określonego roszczenia (wyrok SN z 19. listopada 1999 r., II UKN 197/99).

Terminy przedawnienia roszczeń pracodawcy

W myśl art. 291 § 2 i 2¹ K.p., roszczenia pracodawcy o:

• naprawienie szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych,
• odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia,
• naprawienia szkody wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji

przedawniają się po upływie 1 roku, przy czym początek biegu przedawnienia w powyższych trzech przypadkach liczy się od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu szkody, nie później jednak niż z upływem trzech lat od jej wyrządzenia.

Przepisy w odrębny sposób regulują również kwestię dziesięcioletniego terminu przedawnienia (art. 291 § 5 K.p.), który znajduje zastosowanie w stosunku do roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu pracy, względnie roszczeń, które zostały objęte ugodą sądową bądź ugodą zawarta przed zakładową komisją pojednawczą. W tym przypadku początek biegu przedawnienia należy liczyć od dnia uprawomocnienia się roszczenia lub zawarcia ugody.