Praca zawodowa a opieka nad dzieckiem

Przeczytaj także: Dla kogo obniżenie wymiaru czasu pracy?

Obniżenie wymiaru czasu pracy

Urlop wychowawczy to okres przeznaczony na sprawowanie osobistej opieki nad małym dzieckiem. Przysługuje pracownikowi z minimum sześciomiesięcznym stażem (wliczają się tu poprzednie okresy zatrudnienia) na okres do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez jego pociechę 4 roku życia (art. 186 § 1 K.p.). Nie oznacza to jednak, że każdy musi go wykorzystać. Coraz częściej zdarzają się sytuacje, że pracownicy nie korzystają z urlopu wychowawczego i starają się godzić obowiązki zawodowe z wychowaniem potomstwa.

Tu naprzeciw ich potrzebom wychodzi m.in. art. 186⁷ K.p., zgodnie z którym pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego, a mimo to decydujący się na kontynuowanie pracy zawodowej, może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o obniżenie wymiaru jego czasu pracy. Forma takiego wniosku może być dowolna, a na przełożonym spoczywa bezwzględny obowiązek jego uwzględnienia. Należy jednak pamiętać, że wymiar czasu pracy nie może zostać obniżony poniżej połowy pełnego wymiaru pracy w okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. Tak więc, osoba, która będzie wnioskowała o zmniejszenie wymiaru pracy do np. ¼ etatu musi liczyć się, że pracodawca na to nie przystanie.

Zasadniczo obniżenie wymiaru czasu pracy przysługuje na okres całego urlopu wychowawczego, a więc na 3 lata (nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia). W jednym jednak wypadku przepisy przewidują możliwość wydłużenia tego okresu. Pracownikom przysługuje bowiem prawo do dodatkowego urlopu wychowawczego w wymiarze trzech kolejnych lat, jeżeli, z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, dziecko wymaga osobistej opieki pracownika (art. 186 § 2 K.p.). W tym przypadku wymiar czasu pracy może być obniżony maksymalnie przez 6 lat, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Obniżonego wymiar czasu pracy w trakcie urlopu wychowawczego przysługuje zarówno matce, jak i ojcu. Z przywileju tego mogą korzystać również opiekunowie dziecka. Trzeba jednak pamiętać o pewnym ograniczeniu: jeżeli oboje rodzice (opiekunowie) są zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę, uprawnienie do zmniejszenia etatu przysługuje tylko jednemu z nich. Tak więc, osoba wnioskująca o obniżenie wymiaru czasu pracy powinna przedstawić pracodawcy oświadczenie, że drugi rodzic (opiekun) nie korzysta z tego prawa w swoim zakładzie pracy.

Indywidualny rozkład czasu pracy

Innym sposobem na pogodzenie obowiązków rodzicielskich z wykonywaną pracą może być, na co zezwala art. 142 K.p., ustalenie z pracodawcą indywidualnego czasu pracy, dostosowanego do aktualnych potrzeb pracownika. Może on polegać m.in. na wprowadzeniu niestandardowych godzin rozpoczęcia i zakończenia pracy czy innej, niż w przypadku pozostałych pracowników, liczby i pór przysługujących przerw. A więc., rodzic pracujący od 8.00 do 16.00 może wnioskować, aby świadczenie przez niego obowiązków służbowych odbywało się w godzinach 7.00-15.00, co umożliwi mu np. swobodne odprowadzanie i odbieranie dziecka z przedszkola.

W tym przypadku trzeba się jednak mieć na względzie, że przełożony nie ma obowiązku zgodzić się na zaproponowane przez pracownika warunki. Decyzja w tej sprawie zależy wyłącznie od jego dobrej woli. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby strony wspólnie wypracowały najdogodniejsze dla nich rozwiązanie.