Urlop wychowawczy: powrót a obowiązki pracodawcy

Przeczytaj także: Powrót z urlopu wychowawczego po wypowiedzenie?

Osobie będącej na urlopie wychowawczym, w okresie od dnia złożenia przez nią wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, albo gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 186¹ § 1 K. p.).

Natomiast po powrocie podwładnego z urlopu wychowawczego pracodawca jest zobowiązany dopuścić go do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Wskazuje na to art. 186⁴ K. p. Również wynagrodzenie za pracę nie może być niższe od wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.

Mianem stanowiska równorzędnego określa się takie, które gwarantuje wynagrodzenie na dotychczasowym poziomie i zapewnia dotychczasową pozycję zawodową oraz możliwości awansowe nie mniejsze od posiadanych poprzednio (uchwała SN z 27.09.1979 r., I PZP 37/79, OSN 1980, Nr 2, poz. 22). Przy zatrudnieniu pracownicy, po zakończonym urlopie wychowawczym, na stanowisku innym niż zajmowane przed urlopem, jednakże równorzędnym lub odpowiadającym jej kwalifikacjom, za wynagrodzeniem nie niższym od pobieranego przed tym urlopem, nie jest wymagane wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy. Podkreśla to wyrok SN z dnia 1 października 1984 r. (sygn. akt I PRN 129/84, OSNC 1985/7/93).

Również płaca osoby zatrudnionej w akordowym systemie wynagrodzenia podlega ochronie. Pracownik, po powrocie z urlopu wychowawczego powinien mieć zapewnioną taką samą stawkę osobistego zaszeregowania, jaka była wcześniej ustalona w umowie o pracę (uchwała podjęta przez Sąd Najwyższy w dniu 10 grudnia 1979 r., sygn. akt I PZP 40/79, OSNC 1980, Nr 6, poz. 111).

Zgodnie z art. 186⁵ K. p. okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Po powrocie z opisywanego urlopu, pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego, przy czym po podjęciu pracy (po urlopie wychowawczym) w ciągu danego roku kalendarzowego urlop ten przysługuje mu w wymiarze proporcjonalnym za ten rok. Okres urlopu wychowawczego bowiem to czas, w którym nie jest świadczona praca. Tym samym wpływa on na nabywany przez pracownika w danym roku wymiar urlopu wypoczynkowego. W takiej sytuacji stosuje się zasady urlopu proporcjonalnego, na co wskazuje art. 155² K.p. Zgodnie z tą regułą (art. 155² § 1), urlop może być proporcjonalny:

• do okresu, jaki pozostał do końca danego roku kalendarzowego, jeżeli mamy do czynienia z zatrudnieniem na czas dłuższy niż do końca roku, albo
• do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym, jeżeli mamy do czynienia z zatrudnieniem krótszym niż do końca roku.

Jeżeli natomiast okres niewykonywania pracy przypada po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu w danym roku kalendarzowym, wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu (o czas nieobecności spowodowany urlopem wychowawczym), chyba że przed rozpoczęciem tego okresu pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub wyższym wymiarze (art. 155² § 2 K. p.).