Dyscyplinarne zwolnienie z pracy pracownicy w ciąży

Przeczytaj także: Umowa na czas określony: możliwa dyscyplinarka

Zgodnie z art. 171 § 1 kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Przepis ten jest jasny i czytelny w sytuacji, gdy w zakładzie pracy działa organizacja związkowa i pracownica w ciąży do niej przynależy. Problematyczne jest jednak określenie, czy można zwolnić pracownicę w sytuacji, gdy takiej organizacji nie ma lub nie reprezentuje pracownika. Z pytaniem, co w takiej sytuacji zrobić, wystąpił sąd II instancji do Sądu Najwyższego.

W przedmiotowej sprawie firma Microsoft zatrudniała na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony pracownicę na stanowisku specjalisty ds. marketingu. W listopadzie 2002 r. pracownica powiadomiła firmę, że jest w szóstym tygodniu ciąży. W dziale kadr przedstawiła stosowne zaświadczenie lekarskie. W połowie listopada 2002 r. została jednak zwolniona z pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p, czyli dyscyplinarnie.

W związku z powyższym pracownica zaskarżyła firmę do sądu. Ten orzekł, że rozwiązanie umowy o pracę było wadliwe, wskazując na szczególną ochronę pracownic w ciąży, i zasądził na jej rzecz odszkodowanie.

Sąd II instancji miał w tej kwestii wątpliwości opisane wyżej. Dlatego też wystąpił z zapytaniem do Sądu Najwyższego, czy dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy (art. 52 § 1 kp) w okresie ciąży pracownicy (art. 177 § 1 kp) w sytuacji gdy u pracodawcy brak jest zakładowej organizacji związkowej bądź taka organizacja funkcjonuje ale pracownica nie jest jej członkiem?

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 marca 2008 r. (sygn. akt II PZP 2/08) uznał, że dopuszczalne jest zwolnienie dyscyplinarne pracownicy w ciąży, gdy w firmie nie działa zakładowa organizacja związkowa albo działa lecz nie reprezentuje tej pracownicy. W uzasadnieniu sąd podkreślił, że w takiej sytuacji uzyskanie zgody organizacji związkowej nie jest możliwe ani też potrzebne. Sąd dodał także, że przynależność do organizacji związkowej i korzystanie z jej ochrony jest dobrowolna, a nie obowiązkowa. Pracodawca natomiast stosuje tryb konsultacji opisany w art. 177 k.p. tylko wtedy, gdy pracownica jest przez ten związek reprezentowana.

Art. 52 kodeksu pracy – zwolnienie dyscyplinarne pracownika:
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2. popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3. zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

§ 3. Pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni.