Ochrona pracy kobiet

Przeczytaj także: Jakie prawa kobiet w pracy w okresie ciąży i macierzyństwa?

Przykład
Pracownica przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, po czym zwróciła się do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie jej urlopu macierzyńskiego. Dziecko ukończyło 6 lat i 9 miesięcy życia. W takim przypadku pracodawca udziela jej urlopu w wymiarze 13 tygodni, czyli do ukończenia przez dziecko 7 lat.

W celu uzyskania urlopu pracownik powinien przedłożyć pracodawcy, oprócz wniosku, również potwierdzenie z sądu, że wystąpił z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienie dziecka.

Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego ma także pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza. Nie dotyczy to jednak rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem (art. 183 KP). Zasady podziału urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego pomiędzy pracownicę a pracownika w rodzinach zastępczych są takie same jak w przypadku podziału urlopu macierzyńskiego (art. 180 § 5–7 KP).

Uprawnienia w trakcie urlopu macierzyńskiego

W okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy przysługuje taka sama ochrona trwałości stosunku pracy jak w okresie ciąży. Za czas urlopu pracownicy przysługuje zasiłek macierzyński – art. 184 KP.

Obecnie również ojciec dziecka przebywający na urlopie macierzyńskim ma prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Zgodnie z przepisem art. 29 ust. 4a ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60, poz. 636 ze zm.) w razie skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek ubezpieczonej – matki dziecka po wykorzystaniu przez nią zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu – ojcu dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego pracownica ma prawo do powrotu do pracy na stanowisko zajmowane przed urlopem.

Należy podkreślić ponadto, że w zakresie uprawnień pracowniczych okres urlopu macierzyńskiego jest okresem traktowanym na równi z okresem zatrudnienia. Oznacza to przykładowo, że w okresie urlopu macierzyńskiego pracownica (pracownik) nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego.

Przykład
Pracownica korzysta z urlopu macierzyńskiego od dnia 4 października 2006 r. Urlop ten zakończy się dopiero w 2007 r. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracownica ma zamiar skorzystać z urlopu wypoczynkowego i urlopu wychowawczego w wymiarze 2 lat. W związku z tym, że na dzień 1 stycznia 2007 r. pracownica będzie pozostawać na urlopie macierzyńskim, nabędzie ona prawo do urlopu wypoczynkowego za 2007 r. w pełnym wymiarze – pomimo, że nie przepracuje ona w tym roku ani jednego dnia.

Urlop wychowawczy

Celem urlopu wychowawczego jest stworzenie korzystnych warunków do sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w sytuacji, gdy rodzicom lub opiekunom trudno jest pogodzić obowiązki zawodowe z opiekuńczymi. Urlopu wychowawczego pracodawca jest obowiązany udzielić, jeżeli tylko uprawniona osoba wystąpi z takim wnioskiem (art. 186 KP).

W okresie, w którym pracownik mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, ma on prawo do złożenia pracodawcy wiążącego wniosku o obniżenie jego wymiaru etatu do wymiaru nie niższego niż 1/2 (art. 186 § 3 KP obowiązujący od 29.11.2002 r.).

Z urlopu wychowawczego może skorzystać zarówno pracownica, jak i pracownik, sprawujący opiekę nad dzieckiem.

Jeżeli jednak oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni, z urlopu – w tym samym czasie – może korzystać jedno z nich. Ograniczenie to nie obowiązuje przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy.