Szkolenie poza godzinami pracy a prawa pracownika

Przeczytaj także: Popularne szkolenia dofinansowywane z EFS-u

Zgodnie z art. 128 §1 k.p czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.

Zagadnienie dotyczące szkoleń kadry pracowniczej nie ma jednoznacznego uregulowania w kodeksie pracy. Uregulowanie w nim znalazły jedynie przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Według art. 237³ § 3.k.p szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Sprawę zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych wyznacza także rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 października 1993 r. (Dz. U. nr 103 poz. 472 z późn. zm). Przepisy rozporządzenia stosuje się do osób podnoszących kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne, zakładów pracy oraz organizatorów oświaty dorosłych prowadzących działalność w formach szkolnych i pozaszkolnych. Dotyczy ono jednak jedynie studiów podyplomowych, szkoleń cyklicznych itp. Pracownikowi z tego tytułu przysługuje np., o ile umowa zawarta między nim i zakładem pracy nie stanowi inaczej: zwrot kosztów uczestnictwa, w tym zakwaterowania, wyżywienia i przejazdu, czy płatny urlop szkoleniowy .

Problemy pojawiają się jednak, gdy pracodawca organizuje różnego rodzaju doraźne szkolenia czy kursy w czasie wolnym od pracy. Czy jest to czas pracy? Czy pracownik powinien otrzymać w zamian za szkolenie dni wolne lub wynagrodzenie? Przepisy kodeksu pracy nie regulują tej kwestii wprost. Nie doczekała się ona także jasnych wyroków sądowych. Zdania ekspertów także są podzielone.

Jak wskazano wyżej, kodeks pracy zawiera uregulowania jedynie w zakresie szkoleń BHP. Przy pozostałych trzeba wziąć pod uwagę inne przepisy tego aktu prawnego, w tym m.in. wymieniony na początku art. 128. Otóż w czasie szkolenia pracownik nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy w myśl tego przepisu. W tym czasie nie świadczy on pracy. Powyższe nie mieści się też w pojęciu obowiązków pracowniczych w rozumieniu przepisu art. 22 § 1 i art. 100. Tym samym czas poświęcony na udział w szkoleniach nie wlicza się do czasu pracy pracownika. Na tej podstawie można zatem sądzić, że pracownikowi uczestniczącemu w szkoleniu poza godzinami pracy czy w dzień wolny od pracy nie przysługuje żadna rekompensata w postaci dnia wolnego czy wynagrodzenia. Jak bowiem wskazuje art. 80 k.p. – wynagrodzenie przysługuje jedynie za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenie tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Z powyższym nie zgadzają się jednak wszyscy eksperci. Niektórzy twierdzą bowiem, że niesłuszna jest praktyka pracodawców polegająca na nieudzielaniu pracownikom dni wolnych czy też wypłaty wynagrodzenia za czas poświęcony na szkolenia poza godzinami pracy. W uzasadnieniu swojego stanowiska podają oni, że pracownik skierowany przez pracodawcę na szkolenie idąc na nie wypełnia polecenie służbowe. Niezastosowanie się do niego może skutkować bardzo surowymi karami, w tym także zwolnieniem z pracy.