Czas pracy: będzie zmiana w kodeksie

Przeczytaj także: Zmiany w kodeksie pracy

Projekt nowelizacji kodeksu pracy przygotowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dotyczy m.in. wliczania do czasu pracy okresu pozostawania w gotowości do pracy podczas dyżuru. Gdyby rząd zatwierdził nowy projekt kodeksu pracy - zmieni się sposób wyliczania czasu pracy.

Nowe przepisy przewidują, że dyżur pracownika będącego do dyspozycji pracodawcy zawsze będzie wliczany do czasu pracy, nawet gdyby w czasie dyżuru nie wykonywał on pracy. Do czasu pracy będzie wliczany nie tylko czas wykonywania pracy w trakcie dyżuru, ale również pozostawanie pracownika w gotowości do wykonywania pracy.

Zdaniem ekspertów nowelizacja kodeksu pracy obejmuje zakresem czasu pracy pojęcie dyżuru, co jest jak najbardziej zasadne. Rząd nie przewiduje regulacji przejściowych w tym zakresie, a co za tym idzie nowe zasady rozliczania czasu pracy wejdą w życie z chwilą zatwierdzenia ustawy.

Na takich samych zasadach jak obecnie pozostaną reguły wynagrodzenia za pełnienie dyżuru, nawet, gdy odbywany jest on poza obszarem wykonywania pracy. W sytuacji takiej pracownik posiada wciąż uprawnienia do czasu wolnego lub wynagrodzenia. Jest to zgodne z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Orzecznictwo to nakazuje jednak zmianę zasad udzielania pracownikowi równoważnego czasu wolnego, w sytuacji, kiedy nie zagwarantowano pracownikowi w określonej dobie 11-godzinnego wypoczynku. Zgodnie ze stanowiskiem ETS okres równoważny ma być udzielany pracownikowi od razu po zakończeniu pracy uniemożliwiającej skorzystanie z odpoczynku. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w projekcie wskazało, iż odpoczynek taki ma być udzielany niezwłocznie, jednak nie później niż w siódmej dobie liczonej od dnia, w którym nie zachowano odpoczynku dobowego.

Jak dotąd pracodawca musiał umożliwić pracownikowi powyższy odpoczynek w trakcie danego okresu rozliczeniowego czasu pracy. Przy dłuższych okresach rozliczeniowych mogło zatem dochodzić do zatarcia istoty tego odpoczynku.

Kolejna zaproponowana zmiana dotyczy zasad przedłużania okresów rozliczeniowych czasu pracy powyżej sześciu miesięcy. Przedłużanie okresów rozliczeniowych ma być dozwolone jedynie poprzez zamieszczenie właściwych zapisów w układzie zbiorowym pracy, co jest zgodne z Dyrektywą 2003/88/WE z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz.Urz. UE L 299 z 18 listopada 2003 r.). Dyrektywa ta daje bowiem możliwość takiego przedłużenia wyłącznie w układzie zbiorowym pracy lub w porozumieniach zawartych między partnerami społecznymi.

Prof. Krzysztof Rączka podkreśla, że układ zbiorowy nie jest wymagany we wszystkich przedsiębiorstwach. Zatem pracodawcy prowadzący niewielką działalność gospodarczą, którzy nie mają obowiązku tworzenia układu zbiorowego (a co za tym idzie – nie posiadają takowego) nie będą mogli wydłużyć okresów rozliczeniowych powyżej sześciu miesięcy.