Prawa młodego konsumenta

Przeczytaj także: Prawa konsumenta w Europie - przewodnik

Dzieci nie tylko dysponują własnym kieszonkowym, ale również coraz aktywniej uczestniczą w decyzjach handlowych swojej rodziny. Warto zdać sobie przy tym sprawę, że już dwuletnie dziecko rozpoznaje znaki towarowe i spośród kilku rzeczy może wybrać tę, która najbardziej przypadła mu do gustu. Sześciolatek jest w stanie zrozumieć cel reklamy, ośmiolatek natomiast podejmuje już w pełni samodzielne decyzje zakupowe.

Młodzi konsumenci są jednocześnie szczególnie narażeni na negatywne konsekwencje nieznajomości reguł rynku, co nieuczciwi sprzedawcy świadomie wykorzystują. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w których najmłodsi uczestnicy rynku zakupili produkt wadliwy lub niezgodny z umową. Z badań przeprowadzonych na zlecenie Urzędu wynika, że niemal 60 proc. młodych uczestników rynku miało takie doświadczenie. Ponadto dzieci nie znają swoich praw. Ponad połowa błędnie sądzi, że po odejściu od kasy sprzedawca nie uwzględni reklamacji. Niepokoi również, że niemal co drugi najmłodszy uczestnik rynku uważa, że towar zakupiony na wyprzedaży lub promocji nie podlega reklamacji. Podobnie sądzą dorośli. Jedynie 10 proc. z nich wie, że obniżenie ceny towaru z powodu promocji lub wyprzedaży nie wyklucza możliwości reklamowania go. Ponadto aż 1/3 młodych konsumentów sądzi, że mogą oddać każdy niewadliwy, dobrej jakości produkt tylko dlatego, że przestał im się podobać. Nie jest to prawdą, bo zgodnie z przepisami przyjęcie przez sprzedawcę rzeczy i zwrot pieniędzy zależy wyłącznie od jego dobrej woli.

Ponadto należy pamiętać, że dzieci poniżej 13 roku życia, zgodnie z kodeksem cywilnym, nie powinny zawierać żadnych umów, w tym dokonywać zakupów. W praktyce jednak, dzieci często kupują produkty dotyczące bieżących spraw życia codziennego. Taka umowa jest ważna, o ile młody konsument nie został pokrzywdzony – przykładowo przez to, że sprzedawca zażądał od niego rażąco wygórowanej ceny za towar. W przypadku bardziej wartościowych rzeczy, takich jak np. odtwarzacz MP3 czy telefon komórkowy dziecko powinno uzyskać zgodę rodziców lub opiekunów prawnych na ich zakup. W przeciwnym wypadku można żądać rozwiązania umowy i zwrotu pieniędzy, ponieważ jest nieważna. Obowiązek uzyskania takiej zgody dotyczy również konsumentów, którzy nie ukończyli 18 lat.

Zwiększeniu świadomości najmłodszych uczestników rynku służą kampanie edukacyjne. W tym roku UOKiK we współpracy z Polską Zieloną Siecią oraz Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli zrealizował kampanię edukacyjną dla dzieci i młodzieży. W ramach projektu finansowanego ze środków Unii Europejskiej oraz Urzędu przeprowadzono 480 szkoleń we wszystkich województwach w Polsce dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz średnich. Elementem kampanii był również konkurs plastyczny, na który twórcy nadesłali ponad 3000 prac ze wszystkich województw. Młodzi artyści nawiązują swoją tematyką do praw i obowiązków przysługujących młodym konsumentom - co lubią kupować, gdzie zdobywają informacje o produktach, w jaki sposób powinni postępować i zachowywać się sprzedawcy, jak powinien wyglądać idealny sklep.

Do pobrania: