Jak bezpiecznie wybierać i stosować suplementy diety?

Przeczytaj także: Suplementy diety wymagają nowych regulacji

Czym są suplementy diety

Suplementy diety to środki spożywcze, których celem jest uzupełnienie normalnej diety – definiuje Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności.

Suplementy są skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji, które wykazują efekt odżywczy bądź fizjologiczny. Suplementy nie są lekami, nie mają też właściwości leczniczych i nie zapobiegają chorobom.

Jak podkreślają eksperci z EFSA: suplementy diety nie są substytutem zbilansowanej diety opartej na pełnowartościowych produktach spożywczych. Nie zastąpią nam również aktywności fizycznej. To właśnie te dwa powyższe czynniki są podstawą dbania o zdrowie. Celem suplementów diety jest uzupełnienie codziennej diety.

W Unii Europejskiej suplementy diety mogą być dostępne w formie kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem oraz w innych podobnych postaciach, przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych.

Suplementy są dostępne nie tylko w aptekach – możemy je kupić również w supermarketach, sklepach specjalistycznych, a także przez internet. I właśnie tutaj pojawia się pułapka. Skąd mamy mieć pewność, że produkt, po który sięgamy, jest bezpieczny? Wskazówek na ten temat EFSA dostarcza nam w ramach kampanii #Safe2EatEU („Jedz bezpiecznie”).

Jak odpowiedzialnie wybierać suplementy diety

Naukowcy z EFSA wskazują, że najważniejszym czynnikiem, który warto wziąć pod uwagę, wybierając suplement diety, jest opakowanie produktu i zawarte na nim oznaczenia.

Unijne oraz polskie przepisy prawa jednoznacznie określają sposób oznakowania żywności, w tym także suplementów diety. Bazują one na ekspertyzach opracowywanych przez naukowców z Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, które mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa obywateli we wszystkich krajach członkowskich.

Oto, czego należy szukać na opakowaniu, wybierając suplement diety:

1. Wyraźne i jednoznaczne oznakowanie – na opakowaniu musi pojawić się jasny komunikat: „suplement diety”.
2. Informacje dotyczące substancji odżywczych – opakowanie powinno zawierać informacje m.in. o nazwach substancji odżywczych i substancji charakterystycznych dla produktów, a także wskazywać na charakter substancji składowych. W postaci liczbowej powinna być też podana zawartość witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny.
3. Informacje o zalecanej dziennej dawce – według przepisów prawa informacje o zawartości witamin i składników mineralnych przedstawia się w procentach w stosunku do referencyjnych wartości spożycia. Na opakowaniu powinno się też znaleźć ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia.
4. Informacje dodatkowe – producenci suplementów są zobowiązani wskazać na opakowaniu, że dany produkt nie może być zamiennikiem zbilansowanej diety, oraz podać informacje na temat przechowywania produktu w miejscu niedostępnym dla dzieci.

7 kroków bezpiecznego stosowania suplementów diety

Wybór odpowiedniego produktu to nie wszystko. Proponujemy wdrożyć listę zasad, które pomogą we właściwym, a przede wszystkim w bezpiecznym stosowaniu suplementów diety.

1. Suplementy nie zastąpią zbilansowanej diety
   Suplementy mogą nam pomóc uzupełnić codzienną, słabo zbilansowaną dietę. Większość z nas ich jednak nie potrzebuje, ponieważ to właśnie dieta zapewnia nam wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
2. Suplementy diety nie są lekami
   Suplementy to środki spożywcze (w UE są uregulowane jako żywność). Nie leczą, nie zapobiegają chorobom i mają zupełnie inny cel niż leki.
3. Nie istnieją suplementy uniwersalne
   Nie istnieje wszechstronny suplement diety dla wszystkich. Każdorazowo weryfikujmy, czy dany produkt może być przez nas spożywany. Przykładowo, niektóre suplementy diety nie mogą być stosowane u dzieci, a innych nie zaleca się kobietom w ciąży i karmiącym piersią.
4. Przekraczanie zalecanej dawki może być szkodliwe
   Przyjmowanie niektórych substancji w zbyt dużych dawkach może mieć negatywne skutki, a nawet stać się szkodliwe dla naszego zdrowia.
5. Uważajmy na łączenie suplementów z lekami
   Jeśli stosujemy leki, w trosce o zdrowie poinformujmy swojego lekarza o stosowanej suplementacji i słuchajmy jego rad.
6. Przyjmowanie suplementów ma sens tylko w określonych przypadkach
   Nie sięgajmy po suplementy „na zapas”. Zażywajmy je tylko w uzasadnionych okolicznościach. Zanim po nie sięgniemy, skonsultujmy ich stosowanie z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem. W niektórych przypadkach zażywanie suplementów powinno być poprzedzone wykonaniem badań laboratoryjnych.
7. Odpowiednie przechowywanie suplementów diety jest istotne
   Stosujmy się do rekomendacji producenta. Większość suplementów należy przechowywać w miejscu suchym i niedostępnym dla dzieci. Sprawdzajmy też na bieżąco, czy nie minęła data ważności konkretnej partii produktu.

EFSA stoi na straży bezpieczeństwa żywności w UE

Od 2002 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności stanowi niezależną agencję doradczą dla wszystkich państw Unii Europejskiej, zajmując się m.in. opiniowaniem składników spożywczych, które znajdują się w suplementach diety. Obejmują one ryzyko zanieczyszczenia chemicznego lub mikrobiologicznego oraz bezpieczny poziom zawartości substancji w suplementach diety. EFSA dostarcza również wiedzy w zakresie żywienia na podstawie najnowszych dowodów naukowych.

W ramach hasła #Safe2EatEU („Jedz bezpiecznie”) EFSA zwiększa świadomość Polaków na temat zagadnień naukowych związanych z bezpieczeństwem żywności. Jednym z celów kampanii jest edukacja na temat suplementów diety.

#Safe2EatEU to już czwarta odsłona kampanii, która w poprzednich latach funkcjonowała pod nazwą #EUChooseSafeFood. Jej założeniem jest przekazanie naukowych faktów na temat bezpieczeństwa żywności w sposób jasny i zrozumiały dla każdego.